Ulu türkün Mete Xaqanı

“– Bu hündür dağ üstündə susub, nə düşünürsüz, Xaqanım?
– Düşünürəm ki, mən bu qədər çinlini hara göməcəm?..”

“Növbəti mövzu” istixarəsilə çox fikirləşib, “dağı arana, aranı dağa” köçürə-köçürə Qaradağ-QARAbağa vara-vara, bəzi media nümunələrimizdə, ictimai konsert salonlarımızda, şəxsi sinələrimizdə köklənilən sazlardan eşitdiyim saz-nasaz sədalara dala-dala gedib çıxdım eramızdan əvvələ...
Və… qulağıma başlıqaltıdakı sözlərin sədası gəldi…

Və bu sözlər mənə dünyanın “eramızdan əvvəl” adlı üzügeriyə işləyən sonsuzluq tarixinə məxsus böyük Qalibiyyət və Məğlubiyyət səhnəsinin əzəmətli Söz-Dialoq tablosu kimi göründü…
Davamı →

Bilgə xaqan

TÜRKƏ TÜRK OLDUĞUNU ANLADAN HÖKMDAR
Göytürk xaqanlığını quran Kutluk Kağanın böyük oğlu olan Bilgə xaqan atası öləndən sonra qardaşı Kül Təkinlə birgə əmisi Kapağan xaqanın yanında vəzir Tonyukukun himayəsi altında böyüdü. 14 yaşında ikən əmisi tərəfindən şah təyin edilən Bilgə xaqan vəzir Tonyukukun komandanlığı altında olan Göytürk dövlətinin Qərb orduları komandanlığına göndərildi. İnal xaqanla birgə Altayları aşaraq Qərbdəki bir çox əraziləri dövlətin ərazisinə qatan Bilgə xaqan bu səfərləri zamanı özünü ən bacarıqlı bir sərkərdə kimi göstərdi. Demək olar ki, bütün döyüş səfərlərində qardaşı Kül Təkin də onunla idi. Müsəlmanlığı qəbul etmiş türklər və digər Asiya xalqları ilə Bilgə xaqanın ilk görüşü isə 701-ci ildə baş verdi.
Davamı →

Mete xan

Eramızdan əvvəl üçüncü yüzilliyin ortalarında imperator ailəsində anadan olan Mete xanda uşaqlıqdan bir savaş ruhu vardı. O, at çapmağı, ox atmağı, qılınc oynatmağı sevirdi. Ona görə də Mete xanı xüsusi hərbi təlim keçənlərə tapşırmışdılar. Bu da onun hərbi bilikləri daha mükəmməl öyrənməsi ilə nəticələndi. Tezliklə məlum oldu ki, at oynatmaqda, ox atmaqda, qılınc çalmaqda ona bərabər olan yoxdur. O dövrdə Hun imperiyasında hamı hun xalqının yeni bir qəhrəman oğlu Mete xanın qeyri-adi şücaətindən danışırdı. Imperator Teomanın (Tuman- Duman) varisi kimi tanınan Mete xanın şöhrəti artdıqca, onu sevməyənlərin də yuxusu ərşə çəkilirdi.
Xüsusilə, Teomanın arvadı — Mete xanın ögey anası öz oğlunu gələcəkdə imperator görmək istəyirdi. Ona görə də o, şirin dilini işə salaraq, ərini Mete xanın gələcəkdə taxt-tacı üçün təhlükə yarada biləcəyinə inandırdı.
Davamı →