Zeigarnik effekti

“Zeigarnik” effekti yarım qalmış, tamamlanmamış işlərin, tamamlanmış işlərə nəzərən daha aydın və asanlıqla xatırlanmasını ifadə edən psixoloji fenomendir. Bu hal ilk dəfə rus psixiatr və psixoloq Bluma Zeigarnik tərəfindən müəyyən edildiyi üçün onun adını almışdır.

1925-ci ildə B.Zeigarnik və psixoloq dostları restoranda olarkən, diqqətlərini restorandakı ofisiant çəkir. Ofisiant təkdir və sifarişləri heç yerə qeyd etmədən müştərilərə çatdırır. Daha sonra, psixoloqlar ofisiantdan bunu necə etdiyini soruşurlar. Ofisiant isə sifarişləri yaddaşında saxlayıb, yeməkləri çatdırdıqdan sonra isə ağlından sildiyini demişdir. Psixoloqlar bitirilməmiş, sona çatdırılmamış işlərin zehni məşğul etdiyini görmüşlər.
Davamı →

Zeigarnik effekti

Zeigarnik effekti – materialın (yaxud hərəkətin) yadda saxlanılmasının hərəkətin bitmə dərəcəsindən asılı olaraq dəyişdiyini əks etdirən mnemonik effektdir.

Bu effekt 1827-ci ildə onu yaradan K.Levinin tələbəsi B.V. Zeigarnikin şərəfinə belə adlandırılmışdır.

Fenomenin əsas mahiyyəti ondan ibarətdir ki, insan tamamlanmamış, yəni yarımçıq qalmış işi daha yaxşı yadda saxlayır. Bu işin və yaxud fəaliyyətin əvvəlində yaranan və iş başa çatmadığı üçün unudulmayan gərginlikdir.

Qeyd edək ki, Zeigarnik effekti pedaqogika və incəsənətdə geniş istifadə olunur.
Davamı →