Kayzen

Dahi Puşkin onun yazdığı əsəri xarakterizə edərkən deyirdi ki, hətta ən dünyəvi rus qadınları belə öz vətənlərinin tarixi barədə oxumaq naminə kitaba sarılmışdılar. Bu kitab həmin qadınların da həyatında yenilik idi. Ümumən o, hamı üçün sanki təzə nəfəsə çevrilmişdi. Amerika Kolumb tərəfindən kəşf edildiyi kimi, qədim Rusiya da sanki sözügedən yaradıcılıq nümunəsi ilə birlikdə tapılmışdı. Uzun müddət insanlar o kitabdan başqa heç nə haqqında danışmamışdılar. Puşkinin haqqında bəhs etdiyi əsər «Rusiya dövlətinin tarixi» adlanırdı. Əsərin müəllifi, böyük rus mütəfəkkiri Nikolay Mixayloviç Karamzinindir.

Deyilənə görə, Karamzinin XVIII əsrin sonu XIX əsrin əvvəllərinin Rusiyanın mədəni-ictimai, mənəvi-siyasi həyatında oynadığı rol bir ömürə sığası hadisə deyil. Bu cəhətdən dövrün ən gözəl xüsusiyyətlərini özündə cəmləşdirmiş dahi ədəbiyyat ustadı (şair, tənqidçi, dramaturq, tərcüməçi), müasir rus ədəbi dilinin əsasını qoyan islahatçı, böyük jurnalist, nəşriyyat işinin mahir təşkilatçısı kimi canlanır. Onun şəxsiyyətinə eyni zamanda bədii söz dühası və istedadlı tarixçi obrazları da sığır. Elmdə, publisistikada, incəsənətdə məxsusi iz buraxmış Karamzin Rus ədəbiyyatının qızıl dövrü sayılan Puşkin mərhələsinin kiçik müasirlərinin və ardıcıllarının uğurlarında katalizator rolunu oynaması ilə də yaddaşlarda qalır.