Kayzen

Qədim Misir Şimali-Şərqi Afrikada Nil çayının vadisində və deltasında yerləşirdi. Yayın əvvəlində gur yağışlar yağır, ətrafı su basırdı. Noyabrda su çəkilir, üzvi maddələrlə zəngin olan lil sahili örtürdü. Bu qara lil qatı rütubəti yaxşı saxladığı üçün çox məhsuldar idi. Buna görə də misirlilər öz ölkələrini “Qara torpaq” adlandırırdılar. Əvvəllər Nilin vadisi keçilməz cəngəlliklər, bataqlıqlardan ibarət idi. Burada çoxlu vəhşi heyvanlar, xəstəliklər yayan müxtəlif həşəratlar var idi. E.ə. VIII minillikdə Böyük səhrada yaşayan insanlar tədricən Nil vadisini mənimsəməyə başladılar. Bu tayfalar yığıcılıq, balıqçılıq, ovçuluq edir, kolluqları qırır, bəndlər düzəldir, kanallar çəkir, əkinçiliklə məşğul olurdular. Misirlilərin başlıca məşğuliyyətləri əkinçilik idi. Hündür yerlərə su çıxarmaq üçün şaduf adlanan qurğudan istifadə etmişdilər. Onlar torpaqları toxa və sadə xışlarla şumlayırdılar. Qədim misirlilər arpa, buğda, meyvə, tərəvəz becərirdilər. Onlar mal-qara da saxlayırdılar. Onlar sənət və mübadilə ilə məşğul olurdular. Bacarıqlı dulusçu, daşyonan sənətkarlar idilər. Misir e.ə. IV minillikdə əhalisi sıx olan ölkəyə çevrildi.

Davamı →

Bəzi teoriyalara görə yad planetlərdə həyat, çox güman ki, Yer kürəsində bəşəriyyətin yaranmasından çox-çox əvvəl olmuşdur və məhz yadplanetlilər Yer Kürəsini canlı orqanizmlə təmin etmiş, sonra isə “yeni dünyada” baş verən prosesləri və inkişafı izləməyə başlamışlar.

Eyni zamanda, müəyyən alimlər tərəfindən irəli sürülən mülahizələrə görə, yadplanetlilər bizim planeti müəyyən məqsədlərə görə izləyirlər və öyrənirlər. Bəşəriyyət tarixinin inkişafı mərhələlərində bunu təsdiq edən real faktlar var.

Qədim əsatir və miflərdə dəfələrlə göyə qalxan hansısa sirli obyektlərdən söz açılır. Alimlər tərəfindən İrlandiya, Fransa kimi ölkələrin bəzi mağaralarında (La-Plata, No, Karo Looma mağaraları kimi) divarlarda çəkilmiş diskəbənzər obyekt rəsmləri tapılıb. Buna bənzər rəsmlər İspaniyanınSantanderəyalətində yerləşən Altair mağarasında da tapılıb. Yaponiyanın Kyüsyü əyalətindəki Çin San sərdabəsində maraqlı bir freska tapılıb. Freskanın üzərində əllərini göyə qaldırıb 7 uçan diski salamlayan çar rəsmi var. Ekspertlərin fikrinə görə, bu rəsm eramızdan əvvəl 2000-ci illərə məxsusdur.

Ardı →

Qədim Misir Şimali-Şərqi Afrikada Nil çayının vadisində və deltasında yerləşirdi. Qədim Misirin ən qədim və möhtəşəm memarlıq abidələri ehramlar idi. Ehramlar dünyanın 7 möcüzəsindən biridir. Qədim Misir Yer kürəsində ilk dövlət, dünya ağalığına iddia edən ilk qüdrətli imperiya olmuşdur. Bu dövlət xalqını tam itaətə gətirmiş güclü dövlət idi. Misir ali hakimiyyətinin əsas prinsipləri sarsılmazlığı və ağlasığmazlığı ilə seçilmişdir.
Misirin b.e.əvvəl XXVIII-I əsr memarlığında aşağıdakı əsas mərhələləri ayırmaq qəbul edilib; sülaləyə qədərki dövr (b.e.əvvəl IV minillik); Qədim şahlıq (b.e.əvvəl XXX-XXIII əsrlər); Orta şahlıq (b.e.əvvəl XXI-XVIII əsrlər); Yeni şahlıq (b.e.əvvəl XVI-XI əsrlər); Son dövrlər (XI əsr – b.e.əvvəl 332 il).
Ardı →

Qədim Misir mədəniyyəti təşəkkül tapmışən ilkin mədəniyyət mərkəzlərindəndir. O təxminən b.e.ə. IV minilliyin sonundan b.e.ə. 332-ci ilədək yaşamışdır. Misirin dövlət kimi formalaşması b.e.ə. IV minillikdə başlamışdır. Artıq yeni minilliyin əvvəllərində Nil çayının şimal və cənubunda 40-dan artıq şəhər yaranmağa başlayır. Minilliyin II yarısında iki iri dövlət birliyi: mərkəzi Buto olan Şimali (Aşağı) şahlıq və Cənubi (Yuxarı) şahlıq mövcud olur.
Bir çox əsrlər ərzində Misir dövlətində insanlar müxtəlif allahlara sitayiş etmiş və dini ayinlər icra etmişdir. Müxtəlif sayda allahlar təbiət qüvvələri və ictimai hadisələri tərənnüm edirdi. Ay – qadın, torpaq və hava isə kişi allahları kimi təcəssüm tapmışdır. Baş Allah — Günəş allahı Hepri və ya Heprer adlandırılırdı.
Qədim misirlilərin allahlarının sayını söyləmək çətindir. Əsas allahlar su, torpaq, dünya ruhunu təcəssüm etdirən Ptax hesab edilirdi.
Davamı →

1.Misirdə sinfi cəmiyyətin yaranması
2.Erkən padşahlıq
3.Qədim padşaqlıq

Eneolit dövründə yer kürəsinin iki vilayətlərində Nil vadisi və Mesopotamiyada tarixdə ilk dəfə olaraq sinfli cəmiyyət və dövlət yaranmışdı. Qədimdə yalnız Nil çayının vadisi Misir sayılırdı. Bütün Nil vadisi mahiyyətcə vahədir. Nil çayının, onun vadisinin münbit səviyyəsinə çatılması üçün insan əməyi tələb olunurdu. Çaxmaq daşından istehsal olunmuş kənd təsərrüfat alətləri ən mükəmməliklə seçilirdi. Kənd icması üzvləri tərəfindən əzəmətli suvarma sistemləri yaradılırdı. Mərkəzləşmiş dövlətlərin yaranmasından əvvəl Misir bir neçə vilayətə bölünmüşdü.

Ardı →

Yeni Şahlıq dövründə Xet dövləti xeyli yüksəlmiş və qüdrətli bir dövlətə çevrilmişdir. Kiçik Asiyada öz mövqelərini möhkəmlətdikdən sonra Xet şahlığı cənuba doğru irəliləyir və Simali Suriyada böyük nəticələr əldə edirdi. Hetlərin müəyyən zaman zəifləməsindən istifadə edən Mitanni Fəratdan qərbdə, əsasən dəŞimali Suriyada müvəffəqiyyət qazanmışdır. Xet şahı I Suppiluliumas Mitanninin qüdrətinə son qoydu. Xet qoşunları yuxarı Fəratdan keçərək kiçik hürri şahlıqlarmı məğlub edir və Mitanninin paytaxtı Başşkanini darmadağın edirdi. Suppiluliumasm Şimali Suriyaya müvəffəqiyyətli yürüşləri nəticəsində Mitanni Fəratdan qərbdəki torpaqlarını itirdi. Bu dövrdən Şimali Suriyada Hetlərin uzunmüddətli ağalığı başlayır.
Supiiluliumasın dövründə Xet dövləti ilə Misir arasında münasibətlər yaxşı idi. Buna əsasən Supiiluliumasın firon Exnatona taxt-taca çıxması münasibətilə yazdığı təbrik məktubunu göstərmək olar. Lakin xetlərin Suriyada apardığı siyasət onların Misir ilə toqquşmasına gətirib çıxardı. Xet dövləti öz hakimiyyətini cənuba doğru genişləndirməkdə davam etdirdi.

Ardı →

E.ə. XVII əsrin sonunda üsyanlar zamanı Orta Şahlığın zəiflədiyi bir dövrdə şərqdən Misirə müxtəlif tayfa birləşmələri basqın edirlər. Misirə gəlmiş bu tayfaların etnik tərkibi müxtəlif olmuşdur. Qədim müəlliflərdən Manefon Misiri işğal etmiş bu tayfaları «hiksos» adlandırmışdı.
Qiksoslar müxtəlif köçəri tayfalardan ibarət idilər. Onlar Fələstin və Sina yanmadasında hərbi demokratiya mərhələsini yaşayırdılar. Kəskin sosial mübarizə Misiri daxilən zəiflətmişdi. Bundan istifadə edən hiksoslar tədricən Misir deltasına soxulmuşdular.
Misir əhalisi və ordusu qiksoslara müqavimət göstərə bilmədi. Qiksoslar Şimali Misirdə məskən saldılar, deltanın şərq hissəsindəki Avaris şəhərini istehkama və dövlətin paytaxtına çevirdilər. Qiksos hökmdarları da firon rütbəsini daşıyırdılar. Qiksos fıronları XV -XVI sülalələrə mənsub olmuşlar. Manefon və sonrakı antik müəlliflər altı qiksos hökmdarının adını çəkir, onların fəaliyyəti haqqında məlumat verirdi.

Ardı →

Misir Afrikada yerləşir. Misirin həyat damarı olan Nil çayı Mərkəzi Afrikada yerləşən böyük göllərdən başlayır. Çay 700 km məsafədə dərin vadi ilə axaraq Aralıq dənizinə tökülür. Dənizə töküldüyü yerdə Nil qollara ayrılaraq delta əmələ gətirir.
Yuxarı hissələrdən başlayaraq dənizədək Nil vadisində və deltasında qədim Misir yerləşirdi.
Rus dilində Misirə Eqipet (Египет) deyirlər. Bəzi tədqiqatçıların fikrin­cə, «Eqipet» sözü qədim yunan sözü olan «Ayqyuptos» sözündən əmələ gəlmişdir. Misirlilər özləri ölkələrini torpaqlarının rənginə uyğun olaraq «Ta Kemet»– «Qara torpaq» adlandırırdılar. Herodota görə, «Misir Nilin töhfəsidir». Çünki Nilsiz Misiri təsəvvür etmək qeyri– mümkündür.

Ardı →

Misir Afrikanın şimal – şərqində yerləşir. Ölkənin ən mühüm su mənbəyi Nil çayi idi. Misirlilər Nil çayına «Boyiik gay» deyirdilər. Nil çayi hər il daşır və gətirdiyi lillə torpağı mün-bütləşdirirdi. Nilin gətirdiyi lilli torpaq asanliqla şumlamrdi. Misirlilər öz ölkösini «Qara torpaq» adlandırırdılar.
Nil vadisində yaşayan əhali öz yaşayış məntəqələrini və əkin sahələrini daşqından qorumaq üçün Nil sahili boyunca damba adlanan bəndlər tikirdilər. Misir əkinçiləri hündür yerlərdə yer-ləsən tarlaları suvarmaq üçün şadufdan istifada edirdilər.
Misirdə ilk dövlət qurumu «Nom» adlanırdı. Nom şahər və onun ətrafında meydana gəlmiş bir sıra yaşayış məntəqəsini əhatə edirdi. Nomlar ərazi, suvarma sistemi, mərkəzi şəhər və dinə malik idilər. Misir ərazisində 40 nom yaranmısdır.
Davamı →

Qədim Misir mədəniyyəti təşəkkül tapmış ən ilkin mədəniyyət mərkəzlərindəndir. Misirin dövlət kimi formalaşması b.e.ə. IV minillikdə başlamışdır. Artıq yeni minilliyin əvvəllərində Nil çayının şimal və cənubunda 40-dan artıq şəhər yaranmağa başlayır. Minilliyin II yarısında iki iri dövlət birliyi: mərkəzi Buto olan Şimali (Aşağı) şahlıq və Cənubi (Yuxarı) şahlıq mövcud olur.
Bir çox əsrlər ərzində Misir dövlətində insanlar müxtəlif allahlara sitayiş etmiş və dini ayinlər icra etmişdir. Misirlilərin dini təsəvvürlərinə görə insan müxtəlif keyfiyyətlərə xasdır və bunlar belə adlandırılır – insan vücudu, — Sax, onun kölgəsi Şunt, adı Ren və s. Bunların içərisində insanın ruhu olan Ka başlıca yer tutur.
Ardı →