Kayzen

Amerikan kinomatoqraflarının 2009-cu ildə məhdud sayda icarəyə buraxdığı “Phoebe in Wonderland” filminin baş qəhramanı balaca Fibi tələffüz etdiyi sözləri və etdiyi hərəkətləri heç cür tənzimləyə bilmir. Özündən böyükləri söyür, sinif yoldaşları ilə kobud rəftar edir və bütün bunlar onun iradəsindən kənar baş verir. Nəticədə uşağın həyatı xeyli çətinləşir və hamı tərəfindən “tərbiyəsiz” uşaq kimi qəbul olunur.

Oxşar davranış ingilis kinomatoqraflarının çəkdiyi “Dirty Filthy Love” filminin baş qəhramanı Markda da müşahidə olunur. Tələffüz etdiyi sözləri və davranışını heç cür tənzimləyə bilməyən Mark zamanla gözəl həyat yoldaşını, əla işini, evini və həyatı boyu cəmiyyətdə qazandığı mövqeyini itirir.

Bir çox başqa filmlərdə, romanlarda və s bəzən gülüş, bəzən faciə mənbəyi kimi təsvir olunan bu davranış Turetta sindromu ilə əlaqədardır.

Turetta sindromu nədir?
Turetta sindromu adətən uşaqlıqda başlayan nevroloji vəziyyətdir. Turetta sindromu olan insanlar tənzimləyə bilmədikləri səslər çıxardır və tiklər (əzələlərin, başın, çiyinlərin və s. qeyri-ixtiyari olaraq atması) şəklində hərəkətlər edirlər. Əhalinin 0,05%-ində Turetta sindromuna rast gəlinir. Uşaqlarda Turetta sindromu adətən 2-5 yaş arasında təzahür edir, sindromun növbəti sıçrayışı isə 12-15 yaşlarına təsadüf edir. Bu sindrom qızlara nisbətən, oğlanlarda daha çox olur. Yaşlı insanlara nisbətən uşaqlar 10 dəfə çox bu sindromdan əziyyət çəkirlər. Bir insanın həyatı ərzində Turetta sindromuna yoluxması ehtimalı 1%-dən çox deyil.