Mülkiyyət

Mülkiyyət münasibətləri insanlar arasında meydana çıxan bü­tün münasibətlərin əsasını təşkil edir. Onun meydana gəlib forma­laş­masını cəmiyyətdən kənarda axtarmaq düzgün olmazdı. Başqa sözlə, cəmiyyətlə heç bir əlaqəsi olmayan, ondan təcrid olunmuş halda meşə­də, yaxud da insan yaşamayan hər hansı bir adada tək-tənha ömür sü­rən şəxsi mülkiyyətçi hesab etmək düzgün deyildir.
Digər tərəfdən, mülkiyyət münasibətləri şeylərlə, birinci növbə­də investisiya əmtəələri, yəni mülkiyyətin ob-yekti ilə əlaqədardır. Mül­kiyyətin obyekti insanların nəyə, hansı nemətlərə, hər şeydən əvvəl in­vestisiya əmtəələrinə sahib olmalarını göstərir. Məsələn, mülkiyyətin obyektinə torpaq, yeraltı sərvətlər, meşələr, sular, dəmir yolları, bank­lar, firmalar (müəssisələr), sığorta şirkətləri və s. daxildir. Deməli, mül­kiyyət münasibətlərini obyektsiz təsəvvür etmək olmaz. Bununla birlik­də, mülkiyyət münasibətlərini mül-kiyyətin obyekti ilə eyniləşdir­mək də düzgün deyildir.
Davamı →

Mülkiyyət hüququ

Mülkiyyətçilik elə anlayışlara aiddir ki, onun ətrafında uzun əsrlər boyu insanların düşüncələri qarşı-qarşıya gəlmişdir. Lakin, təkcə nəzəri döyüşlərlə iş bitmir. İnsanların mülkiyyətçilik münasibətlərinin dəyişdirilməsi, bu sahədə yeni münasibətlərin bərqərar olunması uğrunda mübarizələri bütün dünyada həmişə sosial təbəddülatların meydana gəlməsinə səbəb olmuşdur. Bu mübarizələr bəzən müvəffəqiyyətli, bəzən də çox uğursuz nəticələrə səbəb olmuşdur. Olmuşdur ki, cəmiyyət, həqiqətən, öz inkişafının yeni, daha yüksək pilləsinə qalxmışdır. Lakin, mülkiyyətçilik münasibətlərinin dağıdılması nəticəsində cəmiyyətin çox geri düşməsi və bu gerilikdən uzun müddət çıxa bilməməsi halları da olmuşdur.
XX əsrdə bizim ölkəmizdə mülkiyyətçilik münasibətlərinin iki dəfə dağıdılması prosesi baş vermişdir. Birinci dəfə bu fəlakətlə nəticələnmiş və nəticələri neçə-neçə nəsli korlamış olan 1920-ci ilin aprelində başlanmışdır. İkinci dəfə isə bizim günlərdə baş verir. Onun əsas məqsədi mülkiyyətçilik münasibətlərini onun əsl mahiyyətinə qaytarmaq, indiki rejimin sosial dayağı ola biləcək xüsusi mülkiyyətçilərin geniş təbəqəsini yaratmaqdan ibarətdir. Beləliklə, nə deməkdir mülkiyyət?
Ardı →