Qan nədir?

Sanqvis (yunanca — haima) maye toxumadır və qan cisimciklərindən və plazmadan təşkil olunmuşdur. Qan cisimcikləri qırmızı qan cisimciklərindən (eritrositlərdən), ağ qan cisimciklərindən (leykositlərdən) və trombositlərdən və ya lövhəciklərindən ibarətdir. Qanın reaksiyası qələvidir və xüsusi çəkisi 1050-1060-dır. Qan embrional həyatın 3-4 həftəliyində, qan damarları kimi, mezenximdən inkişaf edir. Böyüklərdə qanın miqdarı 5-6 litrdir, yəni bədənin ümumi vəzninin 7-8 %-i təşkil edir.
Qana al rəng verən onu təşkil edən eritrositə görədir. Həcmi 1 mm (kub) olan qan damlasında təxminən 4 milyon eritrosit var. Qanın analizi üçün ayrılmış blankda 1 litr üçün hesablanmış norma hüdudları qeyd olunmuşdur: kişilər üçün bu, 4-5x10, qadınlar üçün isə 3,9-4,7x10 eritrosit təşkil edir.
Davamı →

Yaşla əlaqədar qan plazmasının dəyişməsi

Yeni doğulmuş körpənin ümumi bədən kütləsinin 15%-ni qan təşkil edir. 1 yaşında bu göstərici 11%-ə enir. Müqayisə üçün deyək ki, orta yaşlı insanların bədən kütləsinin 7-8%-i qandır. Qanın plazmasnın və hüceyrəsinin əmələ gəlib-formalaşması uşaq orqanizminin embrional inkişafının ilkin mərhələlərindən başlayır. Ana bətnində inkişafın əvvəlində damarların daxili divarında ilkin qan hüceyrələri əmələ gəlir. 3-cü aylığında isə qara ciyərdə müxtəlif yetişmə dərəcəli eritrositlərə rast gəlinir. Bu proses eritropoez adlanır. 3-4 aylığında eritropoez sümük iliyində, danəsiz leykositlər isə dalaqda və limfa düyünlərində əmələ gəlir. Embrional qan yaradıcı orqanlara qaraciyər, dalaq, sümük iliyi ilə yanaşı limfa düyünləri və selikli qişaların limfotik folekulları da aiddir. Danəli leykositlər, eritrositlər və trombositlər ancaq sümük iliyində, danəsiz leykositlər isə dalaqda əmələ gəlir.


Ardı →