Kayzen

Ümumiyyətlə, barmaq əmmək körpənin hələ ana bətnindəykən öyrəndiyi ilk davranış reflekslərindən biridir. Körpələrin ilk zövq alma duyğuları ağız ətrafında reallaşır. Ana döşünü əmərək qidalanan uşaq üçün ətrafını tanıma prosesi yenə ağız yolu ilə refleks olaraq baş tutur. Buna görə uşaq bu dövrdə hər şeyi, ayaq və əl barmaqlarını belə, ağzına salıb əmir. Hətta oyuncağı, yorğanını əmən körpələr var. Onlar hər bir obyekti ağızlarına apararaq dadmağa və anlamağa çalışarlar.
Bu hal yalnız qidalanma instinkti ilə bağlı olan bir vərdiş deyil. Bu davranışla həm də müxtəlif obyektləri tanımağa çalışırlar. Diş çıxarma zamanı da diş əti qıcıqlamasından dolayı körpə barmağını əmə bilər.

Yəni əmmə sadəcə qidalanma ilə əlaqəli deyil, həm də psixoloji hesab olunur. Bu refleksin 3 yaşına kimi davam etməsi normal qəbul edilir. Bəs uşaqların davamlı olaraq baş barmağını əmməsinə səbəb nədir? Barmaq əmən uşağa bunu necə tərgitmək olar?
Davamı →

Fizioloqlar tərəfindən sübut olunub ki, əmmə refleksi fitri refleksdir. Bu refleks hələ körpə ana bətnində ikən formalaşır. Uşaq, doğulduqdan 4 yaşa qədər, xüsusilə 0-18 yaş arası dövrdə əmmə tələbini ödəməlidir. Bu dövrdə körpələr demək olar ki, əllərinə keçən hər şeyi sorurlar – ananın döşünü, öz barmaqlarını, əmzikli şüşəni və s.

Psixoloqlar bu dövrü oral (“oris” – “ağız” sözündən) mərhələ adlandırırlar. Bu dövrdə, ətraf mühitə inam, dayaq, asılılıq-müstəqillik hissləri formalaşır. Körpə anasını daim yanında istəyir, onun qayğısı və qorumasına ehtiyac duyur və məhz əmmə refleksi körpədə bu hissləri oyadır.

Odur ki, körpə ağladıqda və narahat olduqda anasını döşünü əmərək özünü əmin-amanlıqda hiss edir. Bundan əlavə, bu refleks sayəsində, körpə aclığını yatırır, sakitləşir və özünü daha inamlı hiss edir. Əmmə refleksi əsasən körpənin həyatının ilk ilində özünü büruzə verir, həyatının 3-cü ilinin sonunda nisbətən zəifləyir və yalnız 4 yaşa yaxın keçib gedir. Əgər ana körpəyə döşünü verə bilmirsə, köməyə ana döşü qədər yumşaq və isti olmayan əmzik gəlir. Belə olan halda körpəni əmzikdən də məhrum etmək, onun əmmə tələbatının qarşısının alınması və onun psixoloji zədələnməsi ilə nəticələnə bilər.
Davamı →