Yaradıcılıq, yoxsa yozuculuq?

Bu sətirlərin müəllifi həmişə belə fikirləşmişdir ki, yaradıcılıq yozuculuqdan [şərhçilikdən, interpretatorluqdan] üstündür. Bu, təxminən o deməkdir ki, yazıçılıq ədəbi tənqidçilikdən, rejissorluq kinoşünaslıqdan, alim müəllimdən ötədir. Alman payızının tutqun, ancaq gözəl bir günündə mən bu səhvimi, haçansa xəbərim olmadan həqiqət kimi öyrəndiyim bu klişeni, bir gözqırpımında gördüm. O anda başa düşdüm ki, indi Azərbaycan kulturasına böyük yaradıcılardan qabaq böyük yozucular [şərhçilər] gərəkdir. Axı ta qədimlərdə də birbaşa yaradıcılıqla yox, yamsılayıcılıqla [təqlidlə] işə başlayardılar; məbədlərdə yetişən bilicilər qabaqca özlərindən qabaqkıları şərh edər, ancaq bundan sonra yaradıcılığa girişərdilər. Yaradıcılıq haqqı hamıya yox, ancaq şərhçiliyini sübut edənlərə verilərdi. Sonrakı inkarçılar da elə o şərhçilərin içindən çıxardı. Bu ənənə sonralar elmə keçdi. Elmdə də böyük, hətta inqilabi elmi kəşflər etməzdən qabaq, özündən qabaqkıları xülasə və şərh edib, alimlik dərəcəsi alırsan. “Məktəb [yolu] keçmək” budur.

Davamı →

Yaradıcı insanlar “yox” deyir

Bizə “yox” deməyi öyrətməyiblər. “Yox” nəsə kobud bir şey hesab olunur. “Yox”u ancaq “bariqa”lara, yaxud bizə “konfet” təklif edən yad adamlara deyə bilərik.

“Yox” sözündə güclü yaradıcı enerji var. İmtina etmək vaxtın çox olmasına gətirib çıxarır, bu vaxtda isə insanlar yeni nəsə yarada bilərlər. Bizim vaxtımız düşündüyümüzdən də azdır, bizə düşündüyümüzdən də çox vaxt lazımdır.

Yaradıcılıqda uğur qazanmış insanlar, bu uğura nə qədər vaxt sərf edəcəklərini bilmirdilər. Müsahibə vermək, məktub yazmaq, kinoya getmək, kiminləsə axşam yeməyi yemək yaradıcı insanlara maraqlı deyil. Yaradıcı adamlar bütün bunların onları yaradıcı prosesdən nə qədər ayıra biləcəyi haqda düşünürlər.

Kiməsə “hə” cavabı vermək vaxtımızın itirilməsinə gətirib çıxarır. Deməli sən az şey yaradacaqsan.

Stiv Cobs aktyor Şon Konnerini dəfələrlə “Apple”ın reklamında çəkilməyə dəvət etmişdi. Nəhayət bir gün aktyor Stiv Cobsa məktub yazır:


Ardı →

Yaradıcı məsləhətlər

Qeyd etməyi unutmayın: Gördüyünüz maraqlı şeyləri, qəribə anları, fərqli mənzərələri qeyd edin. İşinizə yarayıb-yaramayacağını düşünmədən yazın hər şeyi. İdeya axtarışında olduğunuz vaxt bu qeydlər çox köməyinizə çatacaq.

Ardı →

Beyin fırtınası

Ümumiyyətlə yaradıcılıq üsulları 2 fərqli məqamları özündə ehtiva edir: 1) mümkün qədər çox yeni ideyalar yaratmağa çalışın; 2) ya da mövcud ideyalar içərisindən ən yaxşısını seçməyə çalışın.

Ən yaxşı ideyaya çata bilmək üçün tez-tez fikirlərinizi dəyişməyə çalışın. Fikirlərinizi tez-tez dəyişməli olduğunuz qatar kimi düşünün. Başqa sözlə, biz eyni ideyaları başqa-başqa formalarda yenidən düşünür və icra edirik. Geniş perspektivlər üçün bu prosesi həyata keçirtmək sizə asan gələcək.


Ardı →

Təfəkkür və təxəyyül

1. Təfəkkürün psixoloji mahiyyəti.
2. Təfəkkürün formaları.
3. Təfəkkürün növləri və prosesləri.
4. Təfəkkür və məsələ həlli.
5. Ağlın keyfiyyətləri.
6. Təxəyyül haqqında anlayış.
7. Təxəyyülün növləri.
8. Təxəyyül və yaradıcılıq.
Davamı →