Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT)

BMT bütün dünyada sülhün və təhlükəsizliyin qorunub saxlanması və dövlətlər arasında əməkdaşlığınbinkişaf etdirilməsi məqsədilə yaradılmış universal beynəlxalq təşkilatdır. BMT-nin Nizamnaməsi 1945-ci il iyunun 26-da imzalanmış və 1945-ci il oktyabrında qüvvəyə minmişdir. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının özünün xüsusi statusunu, siyasi çəkisini və beynəlxalq həyatdakı rolunu, onun Nizamnaməsinin xüsusi növ (sui generis) beynəlxalq müqavilə olduğunu və hüquqi qüvvəsini (bu barədə bax: Nizamnamənin 103-cü maddəsi) nəzərə alaraq, Nizamnaməni beynəlxalq birliyin Konstitusiyası adlandırmaq olar.
Hazırda BMT-nin 191 üzvü vardır.
BMT-nin altı əsas orqanı bunlardır: Baş Assambleya, Təhlükəsizlik Şurası, İqtisadi və Sosial Şura, Qəyyumluq şurası, Beynəlxalq Məhkəmə və Katiblik.
Davamı →

BMT-nin ixtisaslaşmış beynəlxalq təşkilatları

Xüsusi müqavilələrlə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı ilə əlaqələndirilmiş hökumətlərarası idarə müstəqil, muxtar təşkilatdır. İqtisadi və sosial şura bu təşkilatların özləri arasında və BMT ilə əməkdaşlığını uzlaşdırır. On altı təşkilat birlikdə ixtisaslaşdırılmış idarəni təşkil edirlər (BMT-nin nizamnaməsində işlədilən termin). Onlar hər il İqtisadi və sosial şuraya məruzə edirlər. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının himayəsi altında 1957-ci ildə əsası qoyulmuş atom enerjisi üzrə beynəlxalq agentlik (MAQATE) hər il Baş məclisə, müvafiq olaraq Təhlükəsizlik şurasına və İqtisadi və sosial şuraya məruzə edirlər.
Davamı →

Birləşmiş Millətlər təşkilatı

Birləşmiş Millətlər Təşkilatını daimi diplomatik konferensiya adlandırmaq tamamilə mümkündür: bu, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının nizamnaməsinə qol çəkərək, onun məqsədlərini bəyənən və onun prinsiplərinə müvafiq şəkildə fəaliyyət göstərmək həmrəyliklərini bəyan edən dövlətlərin ümumdünya birliyidir.


Ardı →

Meteorologiya sahəsində təşkilatlar

Ümumdünya Meteoroloji Təşkilat – ÜMT (World Meteorological Orqanization — WMO) 1948-ci ildə yaradıl­mışdır. 1951-ci ildən ÜMT BMT-nin ixtisaslaşmış müəssisəsi adlanır. Hazırda ÜMT-ya 185 dövlət üzvdür.
ÜMT –nin baş orqanları:
1.Ümumdünya meteoroloji konqres.
2.Icraedici komitə.
3.Baş katib başda olmaqla katiblik.
Həmçinin texniki komissiyaya da malikdir. Təşkilatda digər coğrafi rayonlara aid olan məsələləri həll edən regional təşkilatlarda mövcuddur.
Yerləşdiyi yer – Cenevrə (Isveçrə).
Davamı →

Mədəni və humanitar xarakterli təşkilatlar

Təhsil, elm və mədəniyyət məsələləri üzrə Birləşmiş Mil­lətlər Təşkilatı – YUNESKO (UN Educational Scientific and Cultural Orqanization — UNESCO) 1945-ci ildən  YUNE­SKO BMT-nin ixtisaslaşmış müəssisəsi adlanır. Hazırda 190 ölkə təş­kilatın üzvü sayılır. Proqrama əsasən YUNESKO-nun məqsədi və BMT-nin Nizamnaməsi tərəfindən bəyənil­miş milliy­yətin­dən, irqindən, cinsindən və dini mənsubiyyə­tindən asılı olma­yaraq bütün xalqlar üçün sülhü və təhlükə­sizliyi möhkəm­lən­dirmək, elm, təhsil və mədəniyyət sahə­sində hüquq və azadlıq­ların təmin edilməsinə, xalqların bu yolla əməkdaşlığının təmin edilməsinə və göstərilməsinə xid­mət etməkdir.
Davamı →

Beynəlxalq ziddiyyətlər və BMT sisteminin yenidən qurulmasının vacibliyi

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı keçmiş beynəlxalq təşki­latlardan ən yaşlısı olmaqla (əgər onun ixtisaslaşmış müəssi­sələrindən  bəzilərinin   əsrdən  çox yaşının    olduğunu    nəzərə al­saq)   eyni  zamanda ən  geniş  və hörmətli  təşkilatlardan biri sayılır. Lakin beynəlxalq münasibətlərdə son vaxtlar müşa­hidə olunan – baş verən radikal dəyişikliklər və ziddiyyətlərin güclənməsi və s. BMT-nin yenidən qurulmasının vacibliyini ön plana çəkdi.
Bu dəyişikliklərə aiddir:
Davamı →

2.1. BMT-nin quruluşu. Əsas orqanları

XIX əsrdən başlayaraq cəmiyyət həyatının bir çox tə­rəf­lə­rinin beynəlmiləlçiliyə cəhd göstərməsinə can atması beynəlxalq əməkdaşlığın yeni formasını yaratmağın lazım olduğunu qarşıya qoydu. 1865-ci ildə yaranan – Ümumdünya Teleqraf Itti­faqı və 1874-cü ildə Ümumdünya Poçt Ittifaqı dünya icti­maiyyətinin yeni inkişaf mərhələsində ilk beynəlxalq universal təşkilat müəssisəsi hesab edilirdi.
Hazırkı dövrdə mindən çox müxtəlif hüquqi statusu olan beynəlxalq təşkilatlar vardır. Bu isə Mərkəzi BMT (Birləşmiş Millətlər Təşkilatı) olan beynəlxalq təşkilatlar sis­temi haqqında danışmağa imkan verir.


Ardı →