Kayzen

Nəcəf bəy Vəzirov dramaturgiyamızın inkişafında, onun ideya–estetik məzmun bədii sənətkarlıq keyfiyyətlərinin zənginləşdirilməsində, milli teatrın yaradılmasında və inkişafında müstəsna rolu vardır. Bütün ictimai fəaliyyəti və ədəbi yaradıcılığı ilə milli azadlıq hərəkatına yaxından kömək göstərən Nəcəf bəy Vəzirov Azərbaycan ədəbiyyatında faciə janrının əsasını qoyub, feodal–patriarxal quruluşa qarşı çevrilmiş maarifçilik hərəkatının genişlənməsində yaxından iştirak edib.
Davamı →

Mirzə Fətəli Axundzadə Şəki şəhərində anadan olmuşdur. Onun atası Cənubi Azərbaycanın Xamnə qəsəbəsindən olan Mirzə Məhəmmədtağı, anası isə şəkili Nanə xanımdır. Uşaq yaşlarından anasının əmisi Axund Hacı Ələsgərin himayəsində yaşayaraq fars və ərəb dillərini, Quranı öyrənmiş, klassik şairlərin əsərləri ilə tanış olmuşdur.

Axund Hacı Ələsgər onun dini elmləri öyrənməsini, gələcəkdə ruhani olmasını istəsə də, o, müəllimi M.Ş.Vazehin təsiri ilə bu fikirdən daşınır, təhsilini Şəkidə açılmış ibtidai rus məktəbində davam etdirir. Onun dövlət qulluğuna meylini görən Axund Hacı Ələsgər Mirzə Fətəlini Tiflisə gətirib Qafqazın baş hakiminin dəftərxanasında Şərq dilləri üzrə mütərcim şagirdi kimi işə götürülməsinə nail olur.

Davamı →

Ötən əsrin ikinci yarısında əxlaqi-didaktik əsərləri ilə ədəbiyyatımızı zənginləşdirən müəlliflərdən biri də nasir, dramaturq, tərcüməçi və teatr xadimi Nağı Nağıyev olub.

13 iyul 1910-cu ildə Culfa rayonunun Yaycı kəndində dünyaya göz açan Nağı Kərim oğlu Nağıyev ilk olaraq mədrəsədə və “Üsuli-cədid” məktəbində təhsil alıb. 1930-cu ildə Naxçıvan Pedaqoji Texnikumunu bitirib. 1935-1938-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Dil və ədəbiyyat fakültəsində oxuyub.

1941-ci ilədək Ordubad və Babək rayonlarının kənd məktəblərində müəllimlik edib. 1942-1945-ci illərdə Azərbaycan KP Naxçıvan Vilayət Komitəsində mətbuat bölməsinin müdiri, 1946-1949-cu illərdə Naxçıvan Mətbuat İdarəsinin rəisi, 1949-1951-ci illərdə Naxçıvan Dövlət Radio Verilişləri Komitəsinin müdiri vəzifələrində çalışıb. 
Davamı →

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti qurulandan bir il sonra, 1919-cu ilin 26 avqust tarixində yazıçı, tənqidçi Seyid Hüseynin (Sadiq) rəhbərliyi ilə 35 nəfər ədib və naşirin iştirakı ilə “Yaşıl qələm” cəmiyyəti təsis olunur. Fəaliyyəti dövründə 80-dən çox qələm sahibini ətrafında birləşdirən birlik dövrün ədəbi prosesini yaxından izləmək, şərh etməklə yanaşı, klassik Azərbaycan və dünya ədəbiyyatının seçkin nümunələrini təbliğ etməyi də qarşıya məqsəd qoymuşdu. Cəmiyyətin üzvlərindən biri də ixtisasca hüquqşünas olan publisist, nasir və dramaturq Mustafa bəy Əlibəyov idi. 

Mustafa bəy Cabbar bəy oğlu Əlibəyov 1872-ci ildə Nuxa (indiki Şəki) şəhərində anadan olub. Atası dövrünün tanınmış ziyalısı, Şəki xanları sarayının mirzəsi idi. Mustafa ilk təhsilini mədrəsədə alır, ərəb-fars dillərini öyrənir. Sonra təhsilini şəhərdəki rus-tatar məktəbində davam etdirir. O, Bakıda və Tiflisdə təhsil alır, rus və fransız dillərini də dərindən öyrənir. Bakı Şəhər Məhkəməsində tərcüməçi işinə düzəlir.
Davamı →

Rus şairi, yazıçı, dramaturq Pyotr Pavloviç Yerşov 1815-ci il fevralın 22-də Tobolsk quberniyasının Bezrukovo kəndində məmur ailəsində anadan olmuşdur. 1824-cü ildə valideynləri Pyotr və qardaşı Nikolayı Tobolska oxumağa göndərir və onlar gimnaziyanı bitirəndə ataları Peterburqa təyinat alır və hər iki qardaş Peterburq Universitetinə daxil olur.

Tələbəlik illərində Yerşov rus dilşünaslığı üzrə professor Pyotr Pletnyovla yaxınlaşır, Vasili Jukovski və Aleksandr Puşkin ilə tanış olur. “Qozbel at” nağılı kimi İlk iri əsərini məhz onların mühakiməsinə verən 19 yaşlı tələbə cavabında Puşkindən “Artıq mən bu tip əsərləri yazmaya bilərəm” ifadəsini eşidir. 

1836-cı ilin yayında vətənə qayıdan Yerşov əvvəl Tobolsk gimnaziyasında müəllim, sonra isə inspektor və direktor işləmişdir.
Davamı →

23 aprel dünya ədəbiyyatı tarixinin ən sevindirici, eyni zamanda, həm də kədərli günlərindən biridir. 1564-cü ildə həmin gün Uilyam Şekspir (onun xaç suyuna çəkilməsi günü kimi doğumundan üç gün sonranı qəbul etsəz, bu tarixlə də razılaşsaz) və elə həmin gün, amma 52 il sonra da dünyasını dəyişib. Migel de Servantes — məşhur “Don Kixot”un müəllifi də 1616-cı ilin 23 aprelində dünyadan köçüb, amma o özü etiraf edirdi ki, birincilik uğrunda yarışda palma budağı seçimi qarşısında qalsaydı, mükafat bütün dövrlərin və xalqların insanlarının dahi kimi qəbul etdiyi Şekspirin payına düşərdi.

Şeksprin doğulduğu ailəyə tanınmış demək olmazdı. Atası Con əlcək istehsalı işində irəli getmiş usta olsa da, dəfələrlə qanunla konflikt yaşamışdı. Onu birbaşa evinin qabağında gübrə tayası yığıdığı üçün cərimə etmişdilər. Qara bazarda yun alveri etdiyi üçün izləyirdilər.
Davamı →

Həkimin kabinetinə girən kişinin baxışları ölgündür, bənizinin solğunluğuna görə isə onu kataral xəstəsi saymaq olar. Burnunun iriliyi və üzündəki ifadənin hədsiz melanxolikliyi nəzərə alınarsa, onun spirtli içkilərə və fəlsəfəyə düşkün, xroniki soyuqdəymədən əziyyət çəkən biri olduğu söylənə bilər.

Keçib kresloda əyləşəndən sonra o, təngnəfəslikdən, ıçqırıqdan, mədə yanğısından, melanxoliyadan və ağzının acı  dadmasından şikayətlənir.
Davamı →

Dahi Puşkin onun yazdığı əsəri xarakterizə edərkən deyirdi ki, hətta ən dünyəvi rus qadınları belə öz vətənlərinin tarixi barədə oxumaq naminə kitaba sarılmışdılar. Bu kitab həmin qadınların da həyatında yenilik idi. Ümumən o, hamı üçün sanki təzə nəfəsə çevrilmişdi. Amerika Kolumb tərəfindən kəşf edildiyi kimi, qədim Rusiya da sanki sözügedən yaradıcılıq nümunəsi ilə birlikdə tapılmışdı. Uzun müddət insanlar o kitabdan başqa heç nə haqqında danışmamışdılar. Puşkinin haqqında bəhs etdiyi əsər «Rusiya dövlətinin tarixi» adlanırdı. Əsərin müəllifi, böyük rus mütəfəkkiri Nikolay Mixayloviç Karamzinindir.

Deyilənə görə, Karamzinin XVIII əsrin sonu XIX əsrin əvvəllərinin Rusiyanın mədəni-ictimai, mənəvi-siyasi həyatında oynadığı rol bir ömürə sığası hadisə deyil. Bu cəhətdən dövrün ən gözəl xüsusiyyətlərini özündə cəmləşdirmiş dahi ədəbiyyat ustadı (şair, tənqidçi, dramaturq, tərcüməçi), müasir rus ədəbi dilinin əsasını qoyan islahatçı, böyük jurnalist, nəşriyyat işinin mahir təşkilatçısı kimi canlanır. Onun şəxsiyyətinə eyni zamanda bədii söz dühası və istedadlı tarixçi obrazları da sığır. Elmdə, publisistikada, incəsənətdə məxsusi iz buraxmış Karamzin Rus ədəbiyyatının qızıl dövrü sayılan Puşkin mərhələsinin kiçik müasirlərinin və ardıcıllarının uğurlarında katalizator rolunu oynaması ilə də yaddaşlarda qalır.

Ardı →

Şekspir (William Shakespeare,rusca Уильям Шекспир) Stratford şəhərciyində anadan olub. Onun dəqiq doğum tarixi məlum deyil. Amma Müqəddəs Üçlük kilsəsində 26 aprel 1564-cü ildə xaç suyuna çəkilməsi barədə yazı var. Onun atası Con Şekspir kifayət qədər imkanlı sənətkarlardan olub. Əlcəkçi və sələmçi olaraq bir qədər var-dövlət toplamışdı. Arabir ictimai vəzifələrə də seçilirdi. Hətta bir dəfə şəhərin meri vəzifəsinə də layiq görülmüşdü. Kilsəyə gedib moizələrə qulaq asmadığına görə böyük məbləğdə cərimələr ödəyirdi. Anası Mariya Arden qədim ingilis famillərinə məxsus idi və uğurlu tacirin qızı idi. 
Məktəb illəri barədə də məlumat yoxdur. Hesab edilir ki, Şekspir Stretfordun «qrammatika məktəbində» təzsil almışdı. Dəqiq məlumdur ki, Şekspir evlənəndə 18 yaşı vardı. Çox guman ki, nişanlısı Enn Xezevey artıq hamiləydi. Bu qız ondan 8 yaş böyük idi. Tezliklə onların Süzanna adlı qızı və daha sonra əkizlər – Xemnet adlı oğlu və Cudit adlı qızı doğulur. Oğlu Xemnet körpəykən vəfat eləyir.
Davamı →