İnkişaf etmək istəyənlər üçün maraqlı məlumatlar olan kollektiv bloq servisi
İnsanpərvərlik (başqa bir ifadə ilə isə alturizm) başqasını öz nəfsindən üstün tutmaqdır.Yermuk müharibəsində baş verən bir hadisə də bunun üçün ən gözəl nümunədir.Hz.Hüzeyfə belə rəvayət edir: «Yermuk müharibəsində yaralılar arasında əmim oğlunu axtarırdım.Yanımda bir az su var idi.Hava da çox isti idi.Əmim oğlunu tapdım.
Müflis düşmüş bir tacirin çox adama borcu olduğundan borc sahibləri hər gün onun qapısını kəsdirir,abrını tökürdülər.Borcunu geri almağa gəmiş adamlardan biri tacirə faydalı məsləhət verərək deyir:
-Borcunu istəməyə gələnlər səndən nə soruşsalar “hə?” cavabı ver.Axırda səni dəli hesab edib öz borclarından əl çəkəcəklər.Hamısı ilə bu minvalla haqq-hesabı çürütdükdən sonra mənim pulumu özümə qaytararsan.
May ayı idi.Bir gilassatandan gilas alırdım.Bu vaxt yanımıza yaşlı bir qoca gəldi.Əynində köhnə bir paltar var idi.Qoca yarısına qədər dolu torbanı gilassatana uzatdı və: “Oğlum,dünən axşam bu gilasları səndən aldım.Gözümün qarşısında yaxşılarını qoymuşdun,ancaq evə aparanda yarısı çürük çıxdı”,-dedi.
1-İnsanların ən varlısı olmaq üçün nə etmək lazımdır?
-Qənaətkar olsan,insanların ən varlısı olarsan.
2-Ən xeyirli insan kimdir?
-İnsanların ən xeyirlisi,insanlara ən faydalı olandır.
3-Kimə ən ədalətli insan demək olar?
-Özü üçün istədiyini başqaları üçün də istəyənə.
1993-cü ilin mart ayında Cənubi Afrikalı fotomüxbir Kevin Karter Sudanda vətəndaş müharibəsinin gətirdiyi aclığı çəkmək üçün bu ölkəyə getdi. İlk şəkillərini Ayod adlı bir kənddə çəkdi. Mənzərə həqiqətən də çox dəhşətli idi. Hər saatda orta hesabla 20 adam ölürdü.
Kevin Karter şəkil çəkəndə birdən bir kolluğun dibində yatan balaca qız gördü. «Qarnı kürəyinə yapışan» bu balaca qız ölümünü gözləyirdi. Bu əlbəttə ki, bir fotomüxbir üçün «qeyri-adi» fürsət idi.
III Səlimin anası Mehrişah Validə Sultanın tikdirdiyi və öz adını verdiyi imarətxana bu gün də fəaliyyətdədir, 225 ildir ki, acları, yetimləri, imkansızları doyurmağa davam edir. Osmanlıdan miras qalan xeyriyyə müəssisələrinin çoxu tarixə qovuşub. Amma bu gün İstanbulun Eyyub səmtindəki Mehrişah Sultan imarətxanası (aş evi) bu gün də öz fəaliyyətini davam etdirməkdədir. Hər gün burada bişən yeməklər 2 mindən çox ailəyə paylanılır.
Bir vaxtlar bu coğrafiyada İslam mədəniyyətinin gözoxşayan örnəkləri diqqət çəkirdi. Sevimli Peyğəmbərimizin: “Qonşusu ac ikən, tox yatan bizdən deyil” hədisi-şərifini düstur götürən zənginlər hər məhəllədə, hər küçədə xeyriyyə müəssisələri açmış, kasıbların, yetimlərin, imkansızların, uzaq yoldan gələn müsafirlərin ehtiyaclarını təmin edərdilər. Hər məhəllənin bir çörək qapısı vardı, hələ səlcuqlu dövləti dövründə geniş yayılmış bu ənənə Osmanlı dövründə daha da inkişaf etmiş, xeyriyyə müəssisələri, vəqflər şəhərin, məhəllənin, küçənin yetimlərinə sahib çıxmışlar. Susuz suyunu, ac yeməyini tapıb bu müəssisələrdə. Misirdən Suriyaya, Konyadan İstanbuladək geniş bir coğrafiyada eyni mədəniyyət, eyni xeyirxahlıq hakim olub. Varlı öz malının zəkatını verib, sərvətini Allah yolunda xərcləyib, yoxsulun qarnı doyub, körpələrin üzü gülüb.
Hər cəmiyyətin öz qaydası, hər mədəniyyətin öz sözü! Amma, dəyişməz bir şey var ki, o da insanlıqdır. Bəzən otururam və düşünürəm. Bizi və digər xalqları tərəziyə qoyuram. Pisliklər və yaxşılıqları ölçürəm. Bundan sonra da düşünürəm ki, görəsən biz nahaq danışaraq çoxmu haqsızlıq törədirik?
Misal üçün götürək ailəni və valideyn-övlad münasibətlərini. Bəzən bu hadqa uzun-uzadı çox danışırıq və çox gileylənirik. Amma gərək yaxşını da deyək.
Azərbaycanda ailənin cəmiyyətdə rolu və yeri çox önəmlidir. Ana və ata öz övladına bioloji və psixoloji sarıdan dərin bir duyğu, dərin hisslə bağlı olurlar. Sadəcə olaraq bizdə və eləcə də bəzi türk xalqlarında ailə anlayışı, valideyn-övlad münasibəti tamam fərqldir.