Kayzen

Film dramaturq Vaqif Səmədoğlunun eyniadlı əsəri əsasında 1991-ci ildə çəkilib. 
“Bəxt üzüyü” çəkilməzdən öncə Sumqayıt teatrında bu əsərin çox uğurlu tamaşa həlli olub. O, həmin illərin dillər əzbəri olan tamaşalarından idi. Ona film çəkmək də həmin tamaşanı tarixə salmaq istəyindən yaranıb. 

Bir gün Ramiz Əzizbəyli “Bəxt üzüyü” filmini çəkmək qərarı barədə Vaqif Səmədoğluna bildirib. Bu arada aktrisa Afaq Bəşirqızı özünün baş rola çəkilməsi şərtilə bu filmi çəkəcək rejissor axtarırmış. Təsadüfən istəklər üst-üstə düşdüyündən birləşib filmi çəkməyə başlayırlar.

Film qəhrəmanlardan biri – Saranın bəxt üzüyünün itməsi əhvalatı üzərində qurulub. Burda söhbət bir nəfərin deyil, bütün xalqın bəxtinin itməsindən gedir. Moşu kimilər isə bu itirilmiş bəxti axtarmaqdansa, “xoşbəxtliyə” qafiyə axtarmaqla məşğul olur, öz-özünü və ətrafındakıları aldadır.
Ardı →

Yersiz müdaxilə

Abbas Zamanov- Filoloq, EA-nın müxbir üzvü (1983)
Xalqımızın sevimli bəstəkarı Üzeyir Hacıbəyovun “O olmasın, bu olsun” musiqili komediyasının yarım əsrə yaxın səhnə ömrü vardır. İllər keçdikcə o öz təravətini itirmir, əksinə, getdikcə gəncləşir, tamaşaçılar tərəfindən daha səmimi qarşılanır. Komediyanın müvəffəqiyyətinə səbəb onun ürəkləri dilləndirən nikbin musiqisi, xalq müdrikliyindən doğan mənalı satirası və oynaq dramatik konfliktidir.

Azərbaycan kinostudiyasının klassik operettamızın bu ölməz sənət əsərini ekranda canlandırmaq təşəbbüsü, heç şübhəsiz ki, təqdirəlayiq bir addımdır. Hazırda respublikamızın şəhər və kəndlərində nümayiş etdirilən “O olmasın, bu olsun” musiqili kinokomediyasının (ssenari müəllifi S. Rəhman, quruluşçu rejissor H. Seyidzadə, baş operator Ə. A. Atakişiyevdir) bəzi müvəffəqiyyətli cəhətlərilə yanaşı, mübahisəyə və tamaşaçıların etirazına səbəb olan ciddi nöqsanları vardır ki, onların haqqında mətbuat səhifələrində danışmaq, müzakirə açmaq lazımdır.

Ardı →

Bir çiskinli oktyabr günündə, köhnə Bakı kəndi Buzovnada bir qız dünyaya gəlir. Gəlişi ilə bəlkə də heç kimə sevinc bəxş etmədən, arzu olunmadan. Bəlkə də o vaxt bu ailə sevinc nə olduğunu unutmuşdu, yoxsa ailədə ondan başqa iki qız övladı olsa belə, bu qızın gəlişinə də sevinərdilər. Bəlkə də sevindilər ki, nə yaxşı dünyaya oğul gətirmədik, o da ailənin yaxın dostu, bu qızın doğmaca dayısı Ruhulla Axundov kimi “xalq düşməni” damğası ilə həbs edilib ilim-ilim itirilərdi. 

Ailənin böyüyü bu qızın atası da sənət adamı idi, Haşım bəy Saqib. Odur ki, qızcığazın uşaqlığı səksəkə ilə, meşin çəkmələrin səsi onların kandarında bir də eşidilər deyə, qorxu ilə keçdi. Bir də gördü ki, Baki Teatr Texnikomunun tələbəsidir, üstəlik, ilk uğurları da var. Müəlliməsi Fatma Qədri onun oynadığı obrazlara qürurla baxıb dodaqaltı gülümsəyirdi.

Təhsilini başa vuran gənc aktrisa öz arzusu ilə Gəncə Teatrına işləməyə gedir. Bu taleyin diktəsi idimi, yoxsa zərurətdən doğan təsadüfmü? Kim bilir… Bəlli olan odur ki, sənət taleyi ilə bahəm şəxsi həyatı da Gəncə torpağindan pöhrələndi. Gəncə səhnəsi hələ belə gözəl görməmişdi, hündür, şux qamətli, iri ala gözləri və çox cazibədar təbəssümü var. Çox keçmədi, Azərbaycan teatr sənətinə bu gözəlliklə bahəm, həm də istedadlı bir aktrısanın gəlişi bəlli oldu — Nəcibə Məlikovanın. 
Ardı →

Filmdən bu sitatlar dillərə düşüb:
“götürək elə bu bacım oğlu Makintoju, yüz dəfə demişəm ki, əl çək bu xırda-xuruş alverdən. Gətirib fransuzki qalstuku ərəbski adı ilə sırıyıb mənə. Qızım deyir ki, ata, bunun yarlığı əllə tikilib. Okazıvaetsa bu heç fransuski də deyil, nə bilim nə zibilskidi. Yalansa, fransuzki ilan vursun dilindən”.

“pereriv, pereriv”

“camaat şir-pələng saxlayır, bu nədi ə...”

“dəymə, atamın yadigarıdır”.

“əşşi.., toyuqsan, gir hinivə də”

“qaynanam üçün kalqotka almalı idim...

— onda gərək bir tin o yanda düşəydin...”

“tezik ayağını qaldırıb...”

“sən öləsən, bu rəhmətliklər yığıb məni boğaza”. 

“proizvotstvenni travma” almışam axı”

Bəlkə yenə var, amma yadıma düşən bunlar oldu. 

“Yol əhvalatı” kino komediyası 1980-ci ilin filmidir. 
Ardı →

Nəsibə Zeynalova Azərbaycanın ilk xalq artisti adını almış qadınlardan biridir. Azərbaycan teatrsevərləri arasında «qaynana» kimi sevilən, milli Musiqili Komediya teatrının inkişafında müstəsna rol oynayan, qırx ildən çox işlədiyi sənət ocağının repertuar ağırlığını ləyaqətlə çiyinlərində daşıyan Nəsibə xanım 20 aprel 1916-cı ildə Bakıda doğulub. Atası Kərbəlayı Cahangir tanınmış tacir və eyni zamanda aktyor idi. Azərbaycan milli realist aktyor məktəbinin banisi məhz Cahangir Zeynalov olub. İlk və yeganə övladı olanda arzu edib ki, qızı onun sənətini davam etdirsin. Ancaq bu arzusunun gerçəkiiyini görmək ataya nəsib olmayıb.

1918-ci ilin mart ayında erməni daşnakları Bakıda kütləvi qırğınlar törədəndə Cahangir Zeynalov ailəsi ilə İrana gedib. Sentyabrda Bakıya qayıdanda gəmidə yatalaq xəstəliyinə tutulan Cahangir Zeynalov qısa müddətdən sonra rəhmətə gedib. Onda balaca Nəsibənin iki yaşı vardı. Böyüdükdən sonra o, atasının arzusunu inamla həqiqətə çevirib. Nəsibə Zeynalova Azərbaycan realist aktyor məktəbinin ən layiqli nümayəndələrindən biri kimi formalaşıb və şöhrətlənib. Yaradıcılığının mayası gülüş və musiqi ilə yoğrulmuş Nəsibə xanım orta məktəbdən rəqqasəlik etmiş, milli oyun havalarının mürəkkəb və lirik incəliklərinə yiyələnmişdi. 1932-ci ildə Rza Təhmasibin dram dərnəyinə üzv olub. 1937-ci ildə Bakıda, 1934-cü ildən mövsümi (aprel ayından oktyabr ayına kimi) fəaliyyət göstərən səyyar Kolxoz və Sovxoz Teatrında aktrisa işləməyə başlayıb. Bu teatr Bakıda truppa toplayır, özünə repertuar qurur, aprel ayından başlayaraq kənd təsər-rüfatının qızğın çağında rayonlara gedib tamaşalar oynayırdı.

Bir il burada aktrisalıq edən Nəsibə xanım 4 aprel 1938-ci il-də yenicə yaranan Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya Teatrının truppasına birinci dərəcəli aktrisa götürülüb. Həmin il Bakı Teatr Məktəbinə daxil olaraq aktyorluq təhsili alıb.

Ömrünü Musiqili Komediya Teatrı ilə bağlayan aktrisa sənət ocağının müəyyən fasilələrlə truppa, Filarmoniyanın nəzdində dəstə-ansambl şəklində fəaliyyət göstərdiyi illərdə də kollektivdən ayrılmayıb. Aktrisa milli klassik operettalarımızın tamaşalarında Gülpəri, Cahan xala, Sənəm ("Ər və arvad", «Arşın mal alan» və «Məşədi İbad», Üzeyir bəy Hacıbəyov), Mələk xanım və Kələk xanım ("Əlli yaşında cavan", Zülfüqar bəy Hacıbəyov) kimi xarakterik səhnə obrazlarında çıxış edib.

Nəsibə Zeynalovanın yaradıcılığının ən parlaq dövrü isə çağdaş bəstəkarların müasir mövzusu musiqili komediya əsərlərinin tamaşalarındakı bir-birindən fərqlənən komik personajların
ifası ilə bağlıdır. Xüsusilə, Cənnət xala, Nargilə, Züleyxa rolları zəngin ifadə vasitələri, yumorun milliliyi, təbii reallığı ilə səhnəmizin nadir inciləri sırasında durur. Azərbaycan televiziyasında onlarla yumoristik səhnəciklərdə, teletamaşalarda, intermediyalarda çıxış etmiş Nəsibə Zeynalova həmçinin «Azərbaycanfilm»in çoxlu ekran əsərlərinə çəkilib. Kino obrazları içərisində Fatmanisə ("Ögey ana"), Telli («Böyük dayaq»), Züleyxa («Ulduz»), Cənnət xala ("Qaynana"), Gülsüm («Molla Fətəlinin sərgüzəşti»), Əsli xala («Bəyin oğurlanması») rolları daha canlı və daha şöhrətlidir.


Musiqili teatrımızın inkişafında böyük xidmətlərinə görə Nəsibə xanım 24 may 1960-cı ildə Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti, 1967-ci ildə xalq artisti fəxri adına layiq görülüb. «Hicran» musiqili komediyasındakı Qızbacı roluna görə Azərbaycan Dövlət Mükafatı Laureatıdır. 1974-cü ildə Rauf Kazımovski onun yaradıcılığı barədə «Aktrisanın təbəssümü» televiziya filmi çəkib. Nəsibə Zeynalovanın obrazları həyatiliyi və real bədii təsvirləri ilə həmişə orijinal görünüb. Aktrisa gözlənilməz, ancaq mənalı və ifadəli, dadlı və şirəli ifadə vasitələrilə cilvələnən improvizənin mahir ustası idi. Rəqs, mahnı (yaxud reçitativ) və hərəkətlərdən eyni epizodda, hətta eyni məqamda yüksək peşəkarlıqla istifadə edib. Xalq yumorunun, «Qaravəlli» oyun tamaşalarının, lətifə söyləmələrinin estetik oyun-göstərmə prinsiplərindən həssaslıqla barınıb. Tipajlığın bədii dəyərlərinə tam yiyələnməklə tipik xarakter yaratınağa üstünlük verib və bu istiqamətdə obrazın məzmun-forma vəhdətini vacib şərt kimi dəyərləndirib. Obrazın xarakterini hərəkətdə (yeriş, duruş, oturuş və sairə) koloritli tərzdə verməkdə muskomediya teatrında Nəsibə xanıma tay aktrisa olmayıb. Nəsibə xanım klassik operettalarda obrazın sözlərinə qarşı çox həssas idi və təhrifə, yaxud əlavəyə qətiyyən yol verməzdi. Ancaq librettosu zəif musiqili komediyalarda ifa etdiyi rolun sözlərini dəyişər, dialoqların məntiqini gücləndirər, vəziyyətə uyğun deyimlər, cümlələr qurardı. Bu axtarış tamaşadan-tamaşaya davam edər, bəzi əlavələr olar, müəyyən ixtisarlar aparılar, tapıntılar cilalanardı.

Aktrisa məişət yumorunu incə ştrixlərlə ictimai-sosial mahiyyətə yönəldərdi. Satirik boyaları müəyyən rollarda qrotesk səviyyəsinə qaldırır, boyalardan gen-bol istifadə edir, ancaq heç vaxt janrın estetik prinsip və meyarlarını pozmurdu. Nəsibə Zeynalova 10 mart 2004-cü ildə Bakıda vəfat edib. Məzarı Fəxri xiyabandadır. Aktyor Cahangir Novruzovun anası, Nəsibə Novruzovanın nənəsidir.
Davamı →

Orijinal adı: The Pianist
Rejissor: Roman Polanski
Janr: Dram / Hərbi / Bioqrafiya / Tarixi
Ölkə: Polşa/ Fransa/ Böyük Britaniya/ Almaniya
İl:2002
IMDB xalı: 8.5
Mükafatlar:
Oskar:
Ən yaxşı aktyor: Edrian Broudi
Ən yaxşı rejissor: Roman Polanski
Ən yaxşı uyğunlaşdırılmış ssenari
Britaniya Kino Akademiyası:
Ən yaxşı film
Rejissuraya görə Devid Lin mükafatı: Roman Polanski
Sezar:
Ən yaxşı film
Ən yaxşı aktyor: Edrian Broudi
Ən yaxşı rejissor: Roman Polanski
Ən yaxşı operator
Ən yaxşı səs
Ən yaxşı soundtrack
Ən yaxşı dekorasiya
Qoya:
Ən yaxşı Avropa filmi
Kann Film Festifalı:
Qızıl palma budağı
Avropa Kino Akademiyası:
Ən yaxşı operator

Ardı →

Azərbaycan kinosu Azərbaycan tamaşaçısına yüzlərlə replika bəxş edib. Bu replikalar gündəlik həyatda demək olar ki, hər gün işlənir. Onların tam olmayan siyahısını oxuculara təqdim edirik:

— Pencəyimiz yox, zato, çörəyimiz, yağımız, qəndimiz var. (“Bizim Cəbiş müəllim”)

— Hamı kənara çəkilsin, kadrda bircə Nəbi dayı ilə inək qalsın (“Kişi sözü”) 

— Murada noolub? (“Uşaqlığın son gecəsi”)

— Sovet sənayesi nə istehsal edirsə, onu içirəm. (“Uşaqlığın son gecəsi”) 

— Pah atonnan, kolxozçu da deputat kimi danışır. (“Əhməd haradadır?”)
Ardı →

Orijinal adı:  Bacheha- Ye aseman
Rejissor:  Məcid Məcidi
Janr: Dram/ Macəra/ Ailəvi
Ölkə: İran
İl: 1997
IMDB xalı : 8.2
Mükafatlar: Film bir neçə nominasiya üzrə təmsil olunduğu nüfuzlu kino mükafatı və festifalların heç birində laureat ola bilməmişdir.

“Cənnət uşaqları” həm kiçiklərin, həm də böyüklərin maraqla qarşıladığı mükəmməl filmdir. Xoş niyyət və saf duyğularla çəkilmiş bu film Amerika uşaq filmlərinə məxsus gizli istehza və kinayəli yanaşmadan  təmamilə uzaqdır. Bu film insana filmlərdə uşaqların süni yaradılmış karikaturalardan deyil, canlı uşaqlardan ibarət olduğu  dövrü xatırladır.
Film İran tərəfindən çəkilmişdir. Bəlkə də ilk anda düşünə bilərsiz ki, belə bir film uşaqlara maraqlı olmaz. Film 8-9 yaşında olan uşaqların rahat anlaya biləcəyi, hətta öz bacı-qardaşlarına pıçıltıyla izah edə biləcəkləri izahlı formada alt yazıları da var.
Davamı →

«Bəyin oğurlanması»
-Görəsən monqol turistləri monqol dublyonkalarını buradan niyə alırlar?
-Sənə əjdaha lazımdır? Yox, mənim nəyimə lazımdır? Heç mənə də lazım deyil.
-Əşi nə fərqi var səs hardan gəlir, burdan eşit, burdan da oyna da.
-Bu kino ki var, çox qəliz məsələdir, həm qəlizdir həm də ki, vacib.

-Ay yoldaş, bir az sakit olar? 
-Olar, niyə olmur? 

-Nananay nay nay nananay nay -evdə uşaqlar da deyir ki, atamız işə gedib

  — Ay kişi istəmirsən səni- ucqar bir kənd sakinini uzaq Liviya səhrasında görsünlər?
— Yox
— Düz deyirsən, səni elə görməsələr yaxşıdır. 

Ardı →

Amerikalı sosioloqlar bu onillikləri ABŞ-da silinmiş, sıfır erası adlandırmışdılar. Siyasi və ictimai həyatda ilk baxışda nisbi sakitlik yaranmışdı. Əvəzində kinonun vəziyyəti gərgin idi. 70-ci illərin əvvəllərində Hollivud studiyalarının əksəriyyəti dərin maliyyə böhranı ilə üzləşmişdi, mustəqil kinokompaniyaların simasında ciddi rəqiblər meydana çıxmışdı. Onilliyin sonlarında isə ölkədə üçüncü elektron inqilabı baş verdi — evlərdə videomaqnitofon peyda oldu. Bununla belə «Xaç atası» ( rej. F. F. Koppola) kriminal savaşı, «Qu quşu yuvası üzərindən uçuş» (rej. Miloş Forman), «Qəddar küçələr», «Taksi sürücüsü», «Nyu- York, Nyu- York» (rej. Martin Skorseze), «Maral ovu» (rej. Maykl Çimino) filmləri, məhz bu onillikdə ekranlara çıxdı. Stiven Spilberqin də adı 70-ci illərin sonlarında kino məkanında hallanmağa başladı.
Ardı →