Kayzen

TUTUQUŞU

Tutuquşuların vətəni Avstraliyadır. Tutuquşu çox yaşayır, insanlardan “danışmaq” öyrənir. Bəzən qısa, bəzən isə uzun kəlmələri, cümlələri təkrar edə bilir. İdman etməyi də öyrənir, akrobat kimi oynayır.

Kiçik tutuquşuna lələklərinə görə “oxuyan tutuquşu”, aramsız cikkildəməsinə görə oxuyan “tutuquşu” da deyirlər. Tutuquşu bir ildə təxminən iyirmi kiloqram dən və bir o qədər də meyvə yeyir.

“Ara” cinsindən olan bu quş Orta və Cənubi Amerikanın meşələrində yaşayır. Onun uzunluğu bir metrə çatır. Tutuquşu çox yaşayır (yüz il ömrü olur). Bu tutuquşular çox söz öyrənir, yaxşı danışır.

Davamı →

 

Quşlar haqqında bir-birindən gözəl 5 şeir

 

“Quşlar” şeiri

 

Quşlar, quşlar, a quşlar!
Qaranquşlar, a quşlar!
Cəh-cəh vurun burada,
Gah yerdə, gah yuvada.
Qonun bu tək budağa,
Çox getməyin uzağa.
A quşlarım, getməyin,
Məni qəmgin etməyin.
Quşlar, neçin gedirsiz?
Yoxsa ki seyr edirsiz?
Quşlar uçdu, əkildi,

Abbas Səhhət.

 

---

 

“Uçun, quşlar!” şeiri

 

Uçun, quşlar, bizim bağa,
Cəh-cəh vurub oxumağa.
Sıx yarpaqlı ağaclarda
Qonun yaşıl bir budağa.

 

Davamı →

Keçmiş zamanlardan atlılarla bərabər xəbər aparan canlılardan biri də göyərçinlər olmuşdur. Bu səbəbdən də bu quşlar tarixdə insanlıq həyatına ən çox fayda göstərmiş canlı kimi də tanınır. Göyərçinlər qədim zamanlardan sülh quşları hesab ediliblər. Bu heyrətamiz quşlara planetimizn 30-dan çox ölkəsində heykəllər qoyulub. Göyərçinlər sirli və müəmmalı quşlardır. Tarix boyu onların sirlərini açmaq insanlar üçün maraqlı olub.

Bəs göyərçinlər xəbəri bir yerdən digərinə necə aparır? Son tədqiqatlar poçt göyərçinlərinin istiqaməti müəyyən etmək üçün Yerin maqnit sahəsindən istifadə etdiyinə dair nəzəriyyəni dəstəkləyir.
Davamı →

Ördək cinsindən olan bu quş Çində və Yaponiyada yaşayır. 1830-cu ildə Avropaya parklardakı gölləri bəzəmək üçün gətirilib. Çində ali dövlət məmurlarına “mandarin” deyirlər. Mandarin ördəklərinə onların parlaq lələklərinə görə bu ləqəb verilib.

Çində bu quşa müqəddəs quş kimi baxırlar. Ana mandarin ördəyi çox həssas olur. Kənarda çubuqlardan, çör-çöpdən balaları üçün yuva tikir ki, suya düşməsinlər. Mandarin ördəyi yer kürəsində ən gözəl ördəkdir. 
Davamı →

                                                                                                Bir zaman havada qanad saхlayın,
                                                                                                Sözüm vardır mənim sizə, durnalar!
                                                                                                Qatarlaşıb nə diyardan gəlirsiz,
                                                                                                Bir хəbər vеrsəniz bizə, durnalar!
                                                                                                                         Molla Pənah Vaqif 

Durna məşhur quşdur. Nağıl və təmsillərdə, mahnı və atalar sözlərində onun adı tez-tez çəkilir. Bu quşu tanımayan adam yoxdur. Durnakimilər dəstəsinin bütün nümayəndələrini onların xarici görünüşü birləşdirir. Uzunsov bədəni, uzun düz ayaqları və uzun dimdiyi olan, eyni zamanda hacıleyləyi xatırladan bu quşların ölçüsü kifayət qədər böyükdür, çəkisi isə 15 kiloqrama çatır. Amma hacıleyləkdən fərqli olaraq, durna heç vaxt ağaca qonmur. Yalnız uzaq bataqlaşmış meşələrdə yaşayan tropik durna növləri arama və balabansəs pis uçsa da, ağaclara qonur və yerdə sürətlə hərəkət edir. Durnaların sevimli məskəni çöl və bataqlıq ərazilərdir. Cənubda yaşayan durnalar köçəri quşlar deyil, şimaldakılar isə qışlamaq üçün cənuba üz tutur. Bu quşlar toxum, giləmeyvə (quşüzümü), bitkilərin kök yumruları, onurğasızlar, balıq, suda-quruda yaşayanlar, xırda məməlilərlə qidalanır. 
Davamı →

Hamımız itili qanadları olan şən qaranquşları müşahidə etmişik.
Deyilənə görə bu quş kimin damının altında yuva qursa həmin evdə səliqə və xoşbəxtlik olar. Qaranquşların həyatı insanlarla sıx bağlıdır. Sinəsi ağ şəhər qaranquşları səliqəli, bağlı yuvalarını daş və taxta evlərin karnizləri altında, kənd qaranquşları isə samanlıq və kənd evlərinin damları altında qurur.

Onlar palçıqdan hazırladıqları açıq yuvalarını tirlərə, taxta divarların və damların çıxıntılarına bərkidir. Qaranquşların gölməçələrin kənarındakı qurumamış palçığı dimdikləri ilə gətirərək kiçik və səliqəli yuvalar tikdiyini görmüşük.

Həm şəhər, həm də kənd qaranquşları yalnız həşəratlarla qidalanır. Demək olar ki, ömürlərini havada – uçaraq keçirir. Qaranquş yay fəslində yarım milyondan bir milyona qədər mığmığa, ağcaqanad və mənənə ovlayır.
Davamı →

Bu dəstəyə daxil olan quşların əksəriyyətinin düz və yaxud azca əyilmiş uzun və güclü dimdiyi, yemi götürmək üçün nazik dili olur.

Nə üçün ağacdələnlərdə beyin silkələnməsi olmur?
Ağacdələnlər çox gərgin surətdə dimdikləri ilə ağacı oyurlar. Bununla da özləri üçün qida tapıb yeyirlər. Bu cür gur səslər meşədə 1 km-lik məsafəyədək yayılır.

Bəs, nə üçün başının bu cür fəal hərəkətindən ağacdələnlərdə beyin silkələnməsi olmur? Məlum olmuşdur ki, iskənəyəbənzər dimdik və güclü boyun əzələləri və telləri zərbələri yüngülləşdirir və beləliklə də onların beyni heç bir silkələnməyə məruz qalmır.

Ağacdələnlərə Cənubi Amerika meşələrində yaşayan parlaq quşlar-tukanlar da aiddir. Bu quşlarda ilk nəzərə çarpan şey onların nəhəng, parlaq rəngli dimdiyidir. Onun uzunluğu quşun bədəninin uzunluğuna bərabərdir, ancaq bu böyük dimdik çox yüngüldür, çünki orada hava boşluqları vardır. Tukanlar səsli-küylü, maraqlı və mehriban quşlardır. Parlaq rənginə baxmayaraq, tukanı tropik meşədə görmək elə də asan deyil.
Davamı →

Bayquşlar yırtıcı gecə quşlarıdır. Onlar bir çox xüsusiyyətlərinə görə gündüz yırtıcı quşlarına bənzəyir, ancaq onların qohumu sayılmırlar. Bayquşlara ən yaxın tutuquşular və çobanaldadanlardır. 

Qəniməti gecənin qaranlığında tapmaqda bayquşlara onların gözəl eşitmə qabiliyyətləri kömək edir. Bayquşlar çox itigözlüdür və gözləri bir çox başqa quşlardan fərqli olaraq, başının böyürlərində deyil, qabaqda yerləşir. Və əgər bayquş arxasında nə baş verdiyini görmək istəyirsə, o, sadəcə olaraq başını öz oxu ətrafında döndərir, özü isə hərəkətsiz qalır.
Davamı →

Аlbаtrоs çоx böyük — 3,5 metrə yaxın qаnаdlаrı оlаn dəniz quşudur. Həyаtının az qala 90 fаizini аçıq dənizlərdə keçirir və quru sаhəsinə demək оlаr ki, enmir.

Bu quş növünün ən əsаs xüsusiyyəti оnun dаyаnmаdаn uzun müddət uçа bilməsidir. Quş bunu qаnаdlаrını mümkün qədər geniş аçаrаq yerinə yetirir və bu hаldа qаnаdlаrın uzunluğu 3,5 metrə çаtır. Bu, quşlаr аrаsındа ən böyük qаnаd uzunluğudur.
Davamı →

Mif: «Qarğalar müdrik heyvanlardır, 100-150 il yaşayırlar.»

Reallıq: Bir neçə yüz il yaşaya bilən tək bir qarğa növü belə yoxdur. Hətta qarğalar, insan ömrünün yarısı qədər belə uzun yaşaya bilməzlər. Bilinən onlarla Qarğa (Corvus cinsi heyvanlar) növünün və Quzğunların (Corvus corax növü qarğa) demək olar ki hamısının vəhşi həyatdakı ömürləri ən çox 15-20 ildir. Bəzilərinin ömrü yalnız 4-8 ildir. Ancaq çox xüsusi baxım altında, 30 ilə qədər yaşayanlar var. Qeydə alınan və bilinən ən uzun qarğa ömrü isə 40 ildir.

Davamı →