İnkişaf etmək istəyənlər üçün maraqlı məlumatlar olan kollektiv bloq servisi
Charles Schwabın istədiyi qədər səmərə ala bilmədiyi bir fabriki var idi. Bir gün usta ilə danışırdı:Potensial bazar məqsədlərinin cazibədarlığının qiymətləndirilməsində istifadə edilən üçüncü qrup amillər kompaniyanın bu bazarlarda qarşılaşdığı rəqabətlə bağlıdır.
Rəqabətin kəskinləşməsi
Bazarda ciddi rəqiblərin sayının böyük əhəmiyyəti var. Bazarda dominantlıq edən bir (inhisarçılıq), iki (duapoliya, iki rəqibin inhisarı), bir neçə (oliqopoliya) və ya heç neçə (“mükəmməl və ya azad rəqabət”) iştirakçı ola bilər. Bir və ya bir neçə iştirakçının dominantlıq etdiyi bazarlara daxil olmaq üçün öz, meydanını qorumaq məqsədilə onlar üzərində rəqabətli üstünlüyə malik olmaq lazımdır. Müəyyən şərtlər daxilində bəzi mümkün situasiyalarda bazarın fəaliyyətdə olan iştirakçıları baş verən dəyişikliklərə uyğunlaşa bilmirlər və bununla da daha cəsarətli rəqiblərə əlverişli şərait yaradırlar.
Rəqabətli bençmarkinq – bu sizin kompaniyanın strategiya və fəaliyyətini, həm sizin sahənizdə, həm də onun sərhədləri kənarında fəaliyyət göstərən “öz sinfində ən yaxşı olan” kompaniyaya nisbətən qiymətləndirilməsidir (Swain, 1993). Məqsəd birbaşa və ya uyğun adaptasiyadan sonra sizin kompaniyanızın məhsuldarlığının təkmilləşdirilməsi məqsədilə əxz edilən ən yaxşı praktiki metodların aşkarlanmasıdır. Bençmarkinq, yaxud nəzarət göstəricilərinin müqayisəsi prosesi adətən aşağıda nəzərdən keçirilən dörd mərhələdən ibarət olur.
B.e.ə. IV – V əsrlərdə yaşayan böyük Çin generalı Sun-Tszı rəqiblərin təhlilinin əhəmiyyəti barədə aşağıdakıları söyləmişdir:
“Öz düşməninizi özünüz kimi tanısanız, onda, yüzlərlə döyüşün nəticələri barədə qorxmaya bilərsiniz. Əgər siz özünüzü tanıyır, ancaq, rəqiblərinizi tanımırsınızsa, onda, sizin qazandığınız hər bir qələbəyə bir məğlubiyyət düşəcək. Əgər siz, nə özünüzü, nə də düşməninizi tanıyırsınızsa, onda, siz hər bir döyüşdə məğlubiyyətə məhkumsunuz”.
Porter (Porter, 1980) hesab edir ki, strateji kommersiya vahidi səviyyəsində rəqabəti beş əsas güc təyin edir və onlardan hər birinin növbə ilə sistematik təhlili menecerlərə müəyyən sahədə rəqabətqabiliyyətliliyi müəyyən edən amilləri aşkar etməyə imkan verir. Beş gücün təsiri əyani surətdə şəkil 5.1-də təsvir olunub.
Beş güc modeli təkcə kommersiya təşkilatları üçün yararlı deyil. O, həmçinin, dövlət təşkilatlarına və qeyri-kommersiya sektoruna öz müştərilərini, təchizatçılarını, dəstək (maliyyə və ya başqa) əldə etmək məqsədilə rəqabət aparmaq lazım gəldiyi digər təşkilatları yaxşı başa düşmək üçün yararlı ola bilər. Beş gücün hər biri aşağıda nəzərdən keçiriləcək.
Bazar mühiti dedikdə, azad sahibkarlıq sistemi başa düşülür. Bu, qiymətlər və bazarlar sistemi vasitəsilə, bazarın böyük miqdarda subyektlərinin hərəkətlərini birləşdirməyə xidmət edən əlaqə mexanizmi vasitəsilə işləyən mürəkkəb koordinasiya mexanizmidir.
Bazar sistemində hər bir firma, hər müəssisə öz işində mənfəət əldə etmək və zərərlərə yol verməmək motivinə əsaslanır. şirkətlər mənfəət gətirən mallar istehsal edir, xidmətlər göstərir, və əksinə, ziyan gətirən malları və xidmətləri istehsal və təqdim etmirlər.
İstehsal predmeti və xidmət təklifi şirkətlər tərəfindən məhz bu mövqedən seçilir. Əgər istehsalçı görərsə ki, istehlakçı bu məhsulu almağa hazırdır və bu məhsulun istehsalı zərər gətirirmi, — istehsalçı bu məhsulu istehsal edəcək.
İstehsalçı öz seçimini istehlakı ilə razılaşdırmalıdır. Əks halda, o zərərə düşərək, hətta müflisləşərək cəzalanacaqdır.