Kayzen

Qeyd edildiyi kimi Aristotel Afinada Likeion  adlanan məktəbini yaratmışdır. O məktəbin binasını və yerini öncə bədən tərbiyəsi üzrə oyunlar üçün istifadə edirdilər. Aristotel isə orada dərslər keçirirdi. Likeosun kölgəli bağlarında gəzintiyə çıxarkən Aristotel öz öyrəncilərini fəlsəfəsinin müxtəlif aspektləri ilə tanış edirdi. Ona görə də, Aristotelin bu məktəbi “peripatetik” adlandırılmışdır.

Davamı →

Sokrat, Platon və Aristotelin fəlsəfəsi qədim yunan düşüncəsi və elminin ən yüksək zirvəsi sayılmaqdadır. Bu filosoflar keçmiş irsi mənimsəmiş, onu sistemləşdirərək elm halına gətirmiş və bütün bunlara öz fikirlərini əlavə etmişdirlər. Yunan fəlsəfəsinin klassik dönəmindən öncə elm və fəlsəfə fraqmentlər və pərakəndə biliklər halında olmuşdur. Həmin dönəmdən başlayaraq bu biliklər sistemləşdirilmiş və elmi kateqoriyalara salınmışdır. Bu prinsip də sonrakı dövrlərdə bütün dünya elmində tətbiq olunmuş və insanlığı tərəqqiyə doğru aparmışdır.

Davamı →

Fransız riyaziyyatçısı və mütəfəkkiri Blez Paskalın ((1623-1662) hələ 16 yaşı olanda konus kəsiklərinə aid yazdığı traktatına Qərb rasionalizminin banisi, böyük filosof Rene Dekart yüksək qiymət vermişdi. 1644-cü ildə isə Paskal ilk hesablama maşınını ixtira etmişdi. O, xüsusilə riyaziyyat elminə bir sıra yeniliklər gətirmiş, hidrostatikanın yaradıcısı olmuşdur. Paskal teoremi, Paskal qanunu da bu mütəfəkkirin adı ilə bağlıdır.
Lakin ömrü boyu gerçəkliyin və əbədiyyətin sirli mahiyyəti üzərində çılğın-gərgin ideya axtarışları, Paskalı varlığındakı uçurumların qırağınadək gətirib çıxartdı.

Davamı →

Müəllimlik dünyanın hər yerində çox müqəddəs və çətin bir peşə kimi təsvir edilmişdir. Kiməsə  nə isə öyrətmək, kiçik bir uşağın həyatına təsir etmək, bəlkə də onu dəyişdirmək dünyalara dəyər. Ancaq əlbəttə ki, hər müəllim öz işini layiqli şəkildə yerinə yetirə bilmir. Bu peşədə idealist olmaq lazımdır.
1.Mustafa Kamal Atatürk
Baş müəllim Mustafa Kamal Atatürk  milləti üçün atdığı hər adımda və inqilablarda təhsili hər zaman çox vacib amil olaraq  gördü. Həyatı boyu hər fürsətdə təhsilin və müəllimlərin əhəmiyyətini vurğuladı. Atatürkün bir çox fərqli sahədə etdiyi yeniliklərdən biri məktub islahatı idi.
Davamı →

Qədim yunan mütəfəkkiri Aristotel bizim eramızdan əvvəl 384-cü ildə Makedoniyanın Stagira şəhərində anadan olub. O, Şərq ölkələrində Ərəstun adı ilə də tanınır.

Aristotel saray həkimi olan atasından biologiya və təbabətə dair ilkin bilikləri əldə edib, xəstələri qəbul etməsində ona yardımçı olub.

Aristotel 17 yaşında məşhur mütəfəkkir və tarixçi Platonun akademiyasında oxumaq üçün Afinaya gedib. Rəvayətə görə, özünün tibbi biliyi sayəsində yolda bir varlı adamı yoluxucu xəstəlikdən xilas edib. Platonun məktəbində təhsil alan gənc oğlana iki ildən sonra ritorikadan mühazirə oxumaq etibar edilib. Aristotel reallığı dərk etməyə çalışıb. Hətta onun dilindən belə bir deyim də var: “Platon mənim dostumdur amma həqiqət daha vacibdir”. 
Davamı →

Aristotelin ən başlıca fərqli cəhəti o idi ki, o demək olar ki, heç bir sələfə malik olmadan, yalnız öz gərgin təfəkkürü nəticəsində yeni bir elm yaratmışdı – məntiq elmini. Renan yazırdı ki, dolayısı və ya birbaşa olaraq Yunan intizamına məruz qalmayan zəka, düzgün təlim görmüş hesab edilə bilməz. Amma həqiqətdə yunan intelektinin özü də Aristotelin amansız formullarına kimi intizamdan kənar və xaotik idi. Bu formullar insan fikrinin sınanılması və təshih edilməsi üçün onu hazır metodla təmin etdi. Aristoteldən sonra Yunanıstanın siyasi və iqtisadi tənəzzülü ellinist təfəkkürünün və xarakterinin zəifləməsinə gətirib cıxardı. Amma minillik vəhşi qaranlıqdan sonra üzə çıxan yeni bir xalq, mücərrəd mühakimələr üçün də asudə vaxt və bacarıq əldə etdi.

Boetsi (470-525) Aristotelin məntiq “Orqanon”unu latın dilinə tərcümə etdi. Bu, orta əsr təfəkkürü üçün bir şablon, sxolastik fəlsəfənin tələbkar anası oldu. Sxolastik fəlsəfə faydasız doqmalar ətrafında cərəyan etsə də, gənc Avropanın intellektini mühakimə aparma sənətinə və zərif təfəkkürə öyrətdi. Müasir elmin terminologiyasını, habelə, zəkanın yetkinliyi üçün baza yaratdı. Zəka, bununla da onu doğuran və yaşadan sistem və metodlardan daha çox yüksəldi və inkişaf etdi. Məntiq, sadəcə olaraq, düzgün təfəkkür sənəti və metodudur. O hər bir elmin, fənnin, sənətin metodudur; hətta musiqi də ona bir sığınacaq verir. O elmdir. Çünki, düzgün təfəkkür proseslərinin geniş təfərrüatları azaldılaraq fizikada və həndəsədə olduğu kimi qaydalar şəklinə salınmalı və hər bir normal təfəkkür sahibinə öyrədilməlidir. O sənətdir. Çünki düzgün təfəkkür vərdişlərini aşılayır və nəhayət pianinoçunun pianino üzərində gəzən barmaqlarını instinktiv olaraq cəld dəqiqliklə idarə edir, harmoniya yaradır. Məntiqdən daha darıxdırıcı, eyni zamanda, məntiqdən daha vacib olan heçnə yoxdur. Məntiqin bu arxa cəbhəsindən dəhşət saçan ön cəbhəyə gəlsək, döyüş meydanında Aristotelin qarşısında duranın Platon olduğunu görərik. Bu müharibənin və döyüşün həll etməli olduğu əsas məsələ isə “universaliyalar” haqqında məsələsidir. Bu bizim günlərə qədər davam edən fəlsəfi müharibənin birinci konflikti idi. Bu bütün orta əsr Avropasını məcbur etmişdi ki, “realist”ləri və “nominalist”ləri döyüşə səsləsin.
Davamı →

Aristotellə iki sual verirlər. Birinci sual:
— Siz insanların hansı hərəkətlərindən təəccüblənirsiniz?
Aristotel bir-bir sadalayır:
• Uşaq olanda darıxırlar, böyüməkçün tələsirlər. Ancaq sonradan da uşaqlıq dövrünün xiffətini çəkirlər
• Pul qazanmaq üçün sağlamlıqlarını itirirlər. Sonra sağalmaq üçün pul xərcləyirlər.
• Gələcək necə olacaq deyə narahatlıq keçirirlər və bu günü unudurlar. Nəticədə, nə bu günü, nə də gələcəyi normal yaşayırlar.
• Elə yaşayırlar ki, elə bil heç ölməyəcəklər. Elə ölürlər ki, elə bil heç yaşamayıblar.
Növbə ikinci suala çatır: – Yaxşı bəs, siz nə məsləhət verirsiniz? 
Aristotel yenə sadalayır:
Özünüzü kiminsə gözündə ucaltmağa çalışmayın. Sadəcə imkan verin ki, sizi sevsinlər, əziz tuta bilsinlər. İnsan ömründə ən vacib olan həyatda çox şeyə sahib olmaq deyil, az şeyə ehtiyac duymaqdır.
Ardı →

 

İlk öncə qeyd edək ki,bu əxlaq deyilən anlayışın mahiyyətində nələr gizlənir.Onun mahiyyətini qurdalasaq bizi hansı sehirli qüvvələr qarşılayacaq.Əslində heç bir sehirli qüvvə ilə qarşılaşmayacağıq deyənlərə qabaqcadaq demək istərdim ki,dostum,məncə sən yanılırsan.Niyə deyə sual versən mən sənə əxlaqın əslində necə böyük qüvvəyə sahib olduğunu açıqlamaq istərdim.Çünki onun mahiyyətində sadəcə insanların bir-biriləri ilə davranışlarını və bir-birilərinə bəslədikləri münasibətləri deyil,həmdə bəlkə də çoxunuza hələ də bəlli olmayan  məqamların olduğunu  qeyd etmək gərəyini özümdə hiss edirəm.Bunun üçün,gərək  əxlaq dənizinin  genologiyasına baş vurmağı bacarasan.Məsələn,bunun üçün aşağıdakıları qeyd etmək məncə daha doğrusu olardı.

Ardı →

Aristotel qnoseologiyanın məntiq nöqteyi– nəzərindən öyrənilməsini daha da inkişaf etdirmişdir. Onun təliminin əsas müddəasına gəldikdə aşağıdakıları deyə bilərik.
Hər şeydən əvvəl, onun kateqoriyalar haqqında təlimini nəzərdən keçirək (onun «Kateqoriyalar haqqında» əsəri də var). Bu təlim Platonun ideyalar nəzəriyyəsinə və müxtəlif keyfiyyətli fikirlərinə əsaslanır. Aristotel, hər şeydən əvvəl, iki kateqoriyanı– mahiyyət və keyfiyyət kateqoriyalarını fərqləndirir. Mahiyyət başqasında deyil, özündə yaşayır. Aristotelə görə, xeyirxahlıq ideyası və xeyirxahlığın özü mahiyyət və keyfiyyətə aiddir. Keyfiyyət (və kəmiyyət) həmişə hansısa mahiyyətə uyğun gəlir. Keyfiyyət öz– özlüyündə mövcud deyildir. Mahiyyət– mübtədadır, keyfiyyət isə xəbərdir. Xeyir, məsələn keyfiyyət kateqoriyasıdır. Belə ki, öz– özlüyündə mövcud deyildir, nəyinsə xassəsidir (xeyirxah adamlar, xeyirxah əməllər və s.). «Qırmızılıq» da keyfiyyət kateqoriyasıdır, özlüyündə mövcud ola bilməz, xassə kimi mövcud ola bilər– (Qırmızı şeylər). Aristotelin «mahiyyət» və «keyfiyyət» (yaxud «mənsubiyyət») latın dilində tərcümədə «substansiya» və «aksidensiya» kimi daşa düşülür
Ardı →

Ərəstun adı ilə xalq arasında tanınmış Aristotel (E.ə. 384-322) Qədim Yunanıstanın ən görkəmli filosofu və alimidir. O, Yunanıstanın Stagir koloniyasının indiki Xalkis şəhərində anadan olmuşdur. Aristotel e.ə. 367-ci ildə Afinaya gələrək Platonun şagirdi olub. Platonun məktəbi Afina yaxınlığında qədim Yunan əfsanəvi qəhrəmanı olan Akademin heykəli yanında yerləşirdi. Orada kölgəli bağda Platon öz şagirdlərinə mühazirə oxuyub, söhbətlər edirdi. Buna görə də onun məktəbi xalq arasında Akademiya (Platon Akademiyası) adlandırılmışdır. Akademiya sözü də oradan götürülmüşdür. Aristotel 20 il Platon «akademiyası»nda iştirak etmişdir.

Ardı →