Kayzen

Abidələr təkcə tarixi əhəmiyyəti olan hadisəyə ucaldılan heykəl, qoyulan nişangah və qədim dövrlərə aid mədəniyyət əsəri deyil. Görkəmli şəxsiyyət və tanınmış adamların məzarı üstündə onların şərəfinə yaradılan heykəltəraşlıq və memarlıq əsərləri də bu qəbildəndir. Azərbaycanın mədəniyyət mərkəzi olan Şuşa qalasında da tarixdə iz qoyan görkəmli sənət adamlarının xatirəsini əbədiləşdirən qəbirüstü abidələr vardı...

Davamı →

Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsində və ona bitişik rayonlarda 13 dünya əhəmiyyətli — 6 memarlıq və 7 arxeoloji abidə, 292 ölkə, 330 yerli əhəmiyyətli memarlıq, arxeoloji abidə, bağ, park, monumental və xatirə abidələri, sənət nümunələri dağıdılıb. Həmçinin bu ərazilərdə 40 mindən çox əşyanın toplandığı 22 muzey, yüzlərlə mədəni-maarif müəssisəsi düşmən tərəfindən yerlə-yeksan edilib.

Davamı →

Yəqin ki, bir çoxunuz “Landşaft memarlığı nədir?” sualına cavab verməkdə çətinlik çəkəcək: Necə yəni landşaft? Necə yəni memarlıq? Bəyəm elə də şey olar?
İnkişaf edən texniki elmlər arasında memarlıq (sənət və elmin harmoniyası) özü bir neçə yerə ayrılır. İnteryer, eksteryer (bunu çox vaxt landşaftla səhv salırlar) şəhərsalma və planlama, landşaft – bunların hər biri memarlığın ayrıca qolu olub, eyni zamanda inşanın təbii parçasıdır. (Olmalıdır!)

Davamı →

XX əsrdə müasir təsviri sənətin inkişaf tarixində öz sənəti ilə dərin iz qoymuş və heykəltəraşlığın fəlsəfi fikrini müəyyən edən görkəmli rəssamlardan biri də Naum Qabodur.
O, konstruktivizmin və kinetik sənətin əsasını qoyanlardan biridir. Çox zaman onun əsərlərinin elm ilə əlaqəli olduğunu deyirlər. Belə ki, Qabonun heykəlləri həmişə elmi və riyazi görünüşə malikdir. Qabonu təbiətin yaratdığı təbii formaların gözəlliyi və harmoniyası maraqlandırırdı. Naum Qabo rəssamlıq deyil, mühəndislik təhsili almışdı. Münhen Universitetində təbabəti, təbiət elmlərini və mühəndislik sənətini öyrənmişdi.
Naum Pevzner (əsl soyadı) kubizmin təsiri altında rəssam olacağına qərar verir və yaratdığı konstruktivist heykəllərinə “Qabo” təxəllüsü ilə imza atır. O, hələ uşaq ikən özünü rəssam qardaşı Antuan Pevznerdən fərqləndirmək üçün soyadını dəyişmişdi.
Davamı →

XX əsrin incəsənəti bütün növləri ilə yanaşı, müasir memarlığı da əhatə etmişdir. Memarlıqda ən geniş inkişaf etmiş istiqamət konstruktivizm idi. “Qənaət, fayda və gözəllik” — konstruktivizmin əsas devizi idi.
Bu üslubun yaranmasının ilkin işartıları XIX əsrin sonlarında özünü göstərdi. Memarlar daş və ağacdan imtina edərək şüşə, dəmir-beton konstruksiyalardan istifadə sayəsində irihəcmli tikililər yaratmağa nail oldular.
Davamı →

Qədim Misirdə incəsənətin inkişafına çox böyük əhəmiyyət verilərdi. Misir sənətkarları saraylar, məbədlər, məqbərələr tikir və onların divarlarını təsvirlərlə bəzəyirdilər.
Qədim Misir memarlığında gövdəsi qamış dəstəsini, kapiteli* isə çiçəyi və ya papirus qönçəsini xatırladan sütunlardan geniş istifadə olunurdu.
Davamı →

Qədim insan dünya haqqında təsəvvürlərini müəyyən işarələrlə ifadə edirdi: dairə — Günəşi, üçbucaq — dağları, spiral — inkişafı və hərəkəti, kvadrat və romb isə torpaq mənasını bildirirdi.
Tarix boyu dünya xalqlarının mədəniyyətində müxtəlif ornamentlərdən istifadə olunub. Hər bir xalqın özünəməxsus ornamentləri və onların rəmzi mənaları mövcuddur.
Bir və ya bir neçə elementin ritmik təkrarına ornament deyilir. Ornament motivləri həndəsi, nəbati və heyvanlar aləmindən də ola bilər. Motiv — ornamentin bir hissəsi, əsas elementidir. O, bütöv tamlıq təşkil edən bir və ya bir neçə elementdən ibarət ola bilər. Motivindən asılı olaraq ornament növlərə ayrılır:
Davamı →

Adolf Eyxler 20 illik peşə fəaliyyətində bir çox tikililərin layihəsini hazırlayıb
XIX əsrin sonu — XX əsrin əvvəllərində neft bumu yaşanan Bakıda bir sıra xarici ölkələrdən memarların layihəsi əsasında müxtəlif təyinatlı binalar tikilib. Bunların sırasında alman əsilli memarların da ucaltdığı 80-dən artıq bina bu gün paytaxtımızın gözəlliyinə rəng qatır. Bu yazıda Adolf Eyxlerin layihələri ilə Bakıda inşa olunan memarlıq incilərindən söz açacağıq.

Adolf Eyxler 1869-cu ildə Rusiyanın Oryol şəhərində anadan olub. Kimyaçı və əczaçı olan atası Vilhelm Eduard Eyxler 1860-cı ildə məşhur neft maqnatı Vasili Kokerevin dəvəti ilə Bakıya gəlir və Suraxanıda onun neft emalı zavodlarında, kerosin zavodunda çalışmağa başlayır. Qısa müddətdə şöhrəti bütün Bakıya yayılır. 1888-ci ildə artıq “Neft sənayeçiləri birliyi” kerosinin keyfiyyətinə nəzarət etməyi ona həvalə etmişdi. O həm də şəhərin ictimai həyatında fəal iştirak edirdi. Təbiətsevər şəxs idi, öz vəsaiti hesabına 1878-ci ildə Mixaylov (indiki Qubernator) bağını abadlaşdırmışdı. Əsilzadələrin sevimli istirahət məkanı olan bağda nadir ağaclar əkilmişdi.
Davamı →

Britaniyalı rəssam Kris Labroyun işlərindən ibarət seriyada pikaplar uzanır, düyünlənir və fırlanır.

Krisin işləri onun böyük obyektin müstəvidə mümkün davranışlarına olan baxışlarını əks etdirir. O, maşınları, təyyarələri və digər texnikanı memarlıqla birləşdirir və bütün bunları mürəkkəb heykəllərə çevirir.

Avtomobil tematikasına müəllif ilk dəfə deyil müraciət edir: bir il öncə Kris «Avtoaerobika» adlı rəqəmsal işlər seriyasını təqdim edib. Burada avtomobil sənayesi klassikası düyünlənirdi. İndi isə rəssam rəngli pikapları onların müxtəlif formalar aldığı, daha çox plastilinlə işi xatırladan müxtəlif situasiyalara salır.

Ardı →

XIX yüzil-XX yüzilin əvvəllərində Azərbaycanda fəaliyyət göstərmiş memar, bənna, usta, nəqqaş və memaralıq bəzəyi ustalarından Ustad Tağı (Şamaxı, memar; Şamaxı qəbiristanlığındakı «Yeddi günbəz» türbələr kompleksi, 1816-17), Hacı Məhərrəm (memar; Bakıdakı cümə məscidinin hasarları, 1822), Mirzə Qədim İrəvani (rəssam-nəqqaş; İrəvanda Sərdar Sarayının divar rəsmləri, 1850 illər), Süleyman (xəttat; Abşeronun Əmircan kəndindəki məscidin kitabəsi, XIX yüzil), Mirzə Mehdi (Gəncə, xəttat; indiki Goranboy rayonu Rəhimli kəndindəki qəbiristanlıqdakı türbənin daş kitabəsi, XIX yüzil, Zeynal və Rəcəb (memar; Abşeronun Bilgəh kəndində məscid, 1839), Zeynalabdin (Bakı, memar; Abşeronun Binə kəndində məscid, 1844), Mirzə Cəfər (Şamaxı, nəqqaş), Usta Qənbər Qarabaği (Şuşa, nəqqaş), Səfər (usta Qənbər Qarabağinin qardaşı; nəqqaş), Usta Qurbanəli (Şamaxı; nəqqaş), Şükür Qənbər oğlu (nəqqaş) — hamısı Şəki xanları sarayının dekortaiv tərtibatı və bərpasında iştirak etmişlər, XIX yüzil), Cahangirbəy Əliyev (memar; Ağdaşın baş planı, 1910), Zirvərbəy Əhmədbəyov (mühəndis-memar; Bakıda Təbriz məscidi və s.).
Sovet dövrü Azərbaycan memarlığının ilk mərhələsi Bakı ətrafında fəhlə qəsəbələrinin (Binəqədi, indiki Rəsulzadə, Bakıxanov, Montin, Məmmədyarov) salınması ilə bağlıdır.
Ardı →